Trên thực tiễn, không ít các trường hợp phạm tội với nhiều tội danh khác nhau mà trước khi bị phát hiện hoặc xét xử. Tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm tội nhiều lần là một vấn đề pháp lý quan trọng, quy định tại bộ luật hình sự Việt Nam
1. Khái niệm
- Phạm tội nhiều lần là trường hợp một cá nhân thực hiện hành vi phạm tội từ hai lần trở lên, mỗi hành vi đều cấu thành một tội phạm độc lập nhưng chưa bị xét xử
- Khác với phạm tội liên tục, các hành vi phạm tội là một phần của một hành vi phạm tội thống nhất
Cơ sở pháp lý Điều 56 Bộ luật hình sự 2015:
“1.Trong trường hợp một người đang phải chấp hành một bản án mà lại bị xét xử về tội đã phạm trước khi có bản án này, thì Tòa án quyết định hình phạt đối với tội đang bị xét xử, sau đó quyết định hình phạt chung theo quy định tại Điều 55 của Bộ luật này.Thời gian đã chấp hành hình phạt của bản án trước được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt chung.
2. Khi xét xử một người đang phải chấp hành một bản án mà lại thực hiện hành vi phạm tội mới, Tòa án quyết định hình phạt đối với tội mới, sau đó tổng hợp với phần hình phạt chưa chấp hành của bản án trước rồi quyết định hình phạt chung theo quy định tại Điều 55 của Bộ luật này
3. Trong trường hợp một người phải chấp hành nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật mà các hình phạt của các bản án chưa được tổng hợp, thì Chánh án Tòa án có thẩm quyền ra quyết định tổng hợp hình phạt của các bản án theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.”
2. Nguyên tắc tổng hợp hình phạt
- Khi hình phạt đã tuyên cùng loại tòa sẽ cộng các hình phạt của từng tội, nhưng không vượt quá mức cao nhất của khung hình phạt nặng nhất trong các tội đã xét xử
- Trường hợp hình phạt đã tuyên khác loại, tòa án quyết định từng hình phạt đối với từng tội sau đó tổng hợp hình phạt
- Đối với hình phạt chính và hình phạt bổ sung, tòa án xem xét áp dụng cho phù hợp với các trường hợp cụ thể
3.Các trường hợp tổng hợp hình phạt
- Phạm nhiều tội trong một vụ án: Tội phạm thực hiện nhiều hành vi phạm tội khác nhau trong một lần xét xử
- Phạm tội khi đang chấp hành án phạt: Người phạm tội đang chấp hành án phạt của một bản án lại thực hiện hành vi phạm tội mới
- Có nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật: Người phạm tội phải chấp hành nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng chưa được tổng hợp hình phạt
4. Thẩm quyền tổng hợp hình phạt
- Bản án có hiệu lực pháp luật, các Tòa án cùng cấp, thì Chánh án Tòa án ra bản án sau cùng ra quyết định tổng hợp hình phạt
- Bản án Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự, việc tổng hợp hình phạt được thực hiện tương tự như trường hợp các bản án của Toà án cùng cấp
Nhằm đảm bảo sự cộng bằng, nghiệm minh trong việc xử lý người phạm tộ, áp dụng đúng đắn các quy định về tổng hợp hình phạt góp phần bảo vệ trật tự pháp luật và giáo dục người phạm tội
