Trong tiến trình tố tụng hình sự, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đóng vai trò như một “chiếc đồng hồ pháp lý” giới hạn quyền truy cứu của Nhà nước đối với hành vi phạm tội sau một khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, khi người phạm tội cố tình trốn tránh sự truy cứu của pháp luật – đặc biệt là đã bị khởi tố và có quyết định truy nã – thì chiếc đồng hồ đó sẽ tạm ngừng chạy. Đây là một nguyên tắc đặc biệt nhằm đảm bảo rằng công lý không thể bị lẩn trốn chỉ bởi sự kéo dài thời gian.
Khái niệm và nguyên tắc chung về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự
Theo quy định tại Điều 27 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là khoảng thời gian do luật định mà nếu hết thời gian này thì người phạm tội không còn bị truy cứu nữa. Cụ thể, thời hiệu được xác định dựa trên tính chất và mức độ nghiêm trọng của tội phạm như sau:
- 5 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng;
- 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng;
- 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng;
- 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Thời hiệu bắt đầu được tính từ ngày tội phạm được thực hiện, và sẽ kết thúc nếu trong khoảng thời gian đó, người phạm tội không bị khởi tố, truy tố hoặc xét xử.
Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người bị truy nã
Khoản 3 Điều 27 Bộ luật Hình sự quy định một ngoại lệ quan trọng:
“Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính lại kể từ khi người bị truy nã ra đầu thú hoặc bị bắt giữ.”
Điều này có nghĩa là nếu người phạm tội bỏ trốn và bị cơ quan tiến hành tố tụng ra quyết định truy nã, thời gian trốn tránh sẽ không được tính vào thời hiệu. Nói cách khác, thời hiệu sẽ bị tạm dừng cho đến khi người đó bị bắt giữ hoặc tự nguyện ra đầu thú. Đây là cơ chế pháp lý ngăn chặn hành vi “câu giờ” để trốn tránh trách nhiệm hình sự thông qua việc lẩn trốn trong thời gian dài.
Ví dụ điển hình:
Một người phạm tội giết người – tội đặc biệt nghiêm trọng có thời hiệu là 20 năm – và bỏ trốn. Sau 30 năm, người này bị bắt. Dù thời gian trốn tránh đã vượt quá thời hiệu, nhưng vì thời gian bỏ trốn không được tính, nên thời hiệu truy cứu 20 năm chưa bắt đầu. Chỉ từ thời điểm bị bắt hoặc đầu thú, thời hiệu này mới được tính lại.
Hậu quả pháp lý và vai trò của thời hiệu trong bảo vệ trật tự pháp luật
- Việc “đóng băng” thời hiệu đối với người trốn truy nã thể hiện nguyên tắc công lý không bị thời gian che lấp. Đồng thời, đây là sự bảo vệ giá trị của pháp luật và quyền truy cứu của Nhà nước trước những hành vi cố tình né tránh nghĩa vụ pháp lý.
- Sau khi người bị truy nã ra đầu thú hoặc bị bắt giữ, cơ quan điều tra sẽ tiến hành khôi phục hoặc tiếp tục các hoạt động tố tụng hình sự: khởi tố, truy tố, xét xử… tùy theo từng giai đoạn. Tội danh ban đầu và tính chất nghiêm trọng của tội phạm là căn cứ để xác định thời hiệu cụ thể áp dụng từ thời điểm tính lại.
Ngoại lệ đặc biệt: Không áp dụng thời hiệu
Một điểm đáng chú ý là theo Điều 35 Bộ luật Hình sự, đối với một số loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoàn toàn không được áp dụng, bao gồm:
- Các tội xâm phạm an ninh quốc gia;
- Các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh.
Điều này có nghĩa là, dù người phạm tội có lẩn trốn suốt đời, pháp luật vẫn giữ quyền truy cứu, như một lời khẳng định rằng có những loại tội ác không bao giờ được phép lãng quên.
Kết luận
Cơ chế pháp lý về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người trốn truy nã không chỉ thể hiện sự chặt chẽ trong kỹ thuật lập pháp mà còn là minh chứng cho sự kiên định của Nhà nước pháp quyền trong việc bảo vệ công lý. Dù 10 năm, 20 năm hay thậm chí 30 năm trôi qua, công lý vẫn có thể gõ cửa, và trách nhiệm hình sự không thể bị lẩn tránh chỉ bằng thời gian.
GIỚI THIỆU
LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp vay nợ
- Luật sư tư vấn giải quyết lĩnh vực hình sự
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp tiền đặt cọc
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp lao động
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp quyền nuôi con
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp ly hôn
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp lừa đảo online
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp dân sự
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp chia tài sản
- Luật sư tư vấn lập di chúc tại nhà
Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM
Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.
LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM
📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net
“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!”
Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?
- Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
- Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
- Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
- Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.
Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/
