1. Thế nào là phòng vệ chính đáng và vượt quá giới hạn
Căn cứ quy định tại Điều 22 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung như sau:
- Phòng vệ chính đáng
- Hành vi nhằm bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, người khác hoặc lợi ích Nhà nước, của cơ quan và tổ chức.
- Thực hiện hành vi chống trả lại một cách cần thiết.
- Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.
- Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng
- Thực hiện hành vi chống trả quá mức cần thiết.
- Không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội.
- Người thực hiện hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định.
2. Mức xử phạt đối với hành vi vượt quá giới hạn cho phép
Tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng
Căn cứ tại Điều 126 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung quy định:
- Phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
- Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm đối với phạm tội với 02 người trở lên.
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khoẻ của người khác do vượt quá giới hạn giới hạn phòng vệ chính đáng.
Căn cứ tại Điều 136 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung quy định:
- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:
- Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khoẻ người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thề từ 31% đến 60%.
- Phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
- Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương có thể của mỗi người từ 31% đến 60%.
- Tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
- Phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:
- Dẫn đến chết người hoặc gây thương tích hoặc tổn hại sức khoẻ của 02 người trở lên từ 61% trở lên.
3. Sự khác biệt giữa phòng vệ chính đáng và vượt quá giới hạn cho phép
| Tiêu chí | Phòng vệ chính đáng | Vượt quá giới hạn |
| Bản chất | Chống trả hợp lý để bảo vệ lợi ích chính đáng | Chống trả quá mức, gây thiệt hại không đáng có |
| Hậu quả | Nạn nhân chịu thiệt hại ở mức cho phép, hợp lý | Nạn nhân chịu thiệt hại quá mức |
| Trách nhiệm hình sự | Không bị truy cứu trách nhiệm hình sự | Có thể bị truy cứu theo quy định pháp luật |
Kết luận
Phòng vệ chính đáng là quyền hợp pháp, giúp cá nhân bảo vệ bản thân và xã hội. Tuy nhiên, khi chống trả, người phòng vệ cần đảm bảo tính cần thiết và không vượt quá giới hạn, tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự do gây thiệt hại không đáng có.
Xem thêm
Luật sư tư vấn giải quyết lĩnh vực hình sự
Tội giết người: Mức hình phạt và thời hiệu truy cứu trách nhiệm
