Trong lĩnh vực tố tụng hình sự, bị can và bị cáo là hai khái niệm pháp lý quan trọng. Tuy nhiên đa số vẫn còn một số người nhầm lẫn giữa hai khái niệm này. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa bị can và bị cáo giúp các cá nhân bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình khi tham gia vào quá trình tố tụng.
1. Bị can
Khái niệm
Căn cứ theo khoản 1 Điều 60 BLTTHS 2015 thì bị can được hiểu là:
- Người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự.
- Quyền và nghĩa vụ của bị can là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân.
Quy định pháp luật về quyền của bị can
Căn cứ theo khoản 2 Điều 60 BLTTHS 2015, bị can có quyền sau đây:
- Được biết lý do mình bị khởi tố.
- Được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình.
- Nhận quyết định khởi tố bị can.
- Nhận quyết định thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can.
- Nhận quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, quyết định phê chuẩn quyết định thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố bị can.
- Nhận quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; bản kết luận điều tra.
- Nhận quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra; quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án.
- Nhận bản cáo trạng, quyết định truy tố và các quyết định tố tụng khác theo quy định của BLTTHS 2015.
- Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội.
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu.
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá.
- Đề nghị giám định, định giá tài sản; đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật.
- Tự bào chữa, nhờ người bào chữa.
- Đọc, ghi chép bản sao tài liệu hoặc tài liệu được số hóa liên quan đến việc buộc tội, gỡ tội hoặc bản sao tài liệu khác liên quan đến việc bào chữa kể từ khi kết thúc điều tra khi có yêu cầu.
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
Quy định pháp luật về nghĩa vụ của bị can
Căn cứ theo khoản 3 Điều 60 BLTTHS 2015, bị can có nghĩa vụ như sau:
- Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
- Trường hợp vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì có thể bị áp giải, nếu bỏ trốn thì bị truy nã.
- Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
2. Bị cáo
Khái niệm
Căn cứ theo khoản 1 Điều 61 BLTTHS 2015, bị cáo có thể hiểu là:
- Người hoặc pháp nhân đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử.
- Quyền và nghĩa vụ của bị cáo là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân.
Quy định pháp luật về quyền của bị cáo
Căn cứ theo khoản 2 Điều 61 BLTTHS 2015, bị cáo có quyền như sau:
- Nhận quyết định đưa vụ án ra xét xử; quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế;
- Nhận quyết định đình chỉ vụ án; bản án, quyết định của Tòa án và các quyết định tố tụng khác theo quy định của BLTTHS 2015.
- Tham gia phiên tòa.
- Được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình.
- Đề nghị giám định, định giá tài sản.
- Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật.
- Đề nghị triệu tập người làm chứng, bị hại, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người giám định, người định giá tài sản, người tham gia tố tụng khác và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tham gia phiên tòa.
- Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu.
- Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá.
- Tự bào chữa, nhờ người bào chữa.
- Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội.
- Đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi hoặc tự mình hỏi người tham gia phiên tòa nếu được chủ tọa đồng ý; tranh luận tại phiên tòa.
- Nói lời sau cùng trước khi nghị án.
- Xem biên bản phiên tòa, yêu cầu ghi những sửa đổi, bổ sung vào biên bản phiên tòa.
- Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án.
- Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
- Các quyền khác theo quy định của pháp luật.
Quy định pháp luật về nghĩa vụ của bị cáo
Căn cứ theo khoản 3 Điều 61 BLTTHS 2015, bị cáo có nghĩa vụ như sau:
- Có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án.
- Trường hợp vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì có thể bị áp giải; nếu bỏ trốn thì bị truy nã.
- Chấp hành quyết định, yêu cầu của Tòa án.
3. Sự khác biệt giữa bị can và bị cáo
| Tiêu chí | Bị can | Bị cáo |
| Giai đoạn tố tụng | Giai đoạn điều tra, truy tố | Giai đoạn xét xử tại Toà án |
| Cơ quan giải quyết | Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát | Toà án |
| Trạng thái pháp lý | Đang bị điều tra, chưa bị xét xử | Đang bị xét xử tại Toà án |
| Quyền lợi | Quyền được im lặng, nhờ luật sư bào chữa | Quyền bào chữa, quyền kháng cáo |
| Nghĩa vụ | Có mặt khi triệu tập, khai báo trung thực | Có mặt tại phiên tòa chấp hành bản án |
Kết luận
Việc phân biệt rõ giữa bị can và bị cáo có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm quyền con người, quyền bào chữa và sự công bằng trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự. Do đó, các cá nhân, tổ chức cần hiểu rõ những quy định pháp luật để đảm bảo quyền và nghĩa vụ của mình để giúp các bên thuận tiện hơn trong giai đoạn tố tụng.
Xem thêm
Luật sư tư vấn giải quyết lĩnh vực hình sự.
Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế
GIỚI THIỆU
LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp vay nợ
- Luật sư tư vấn giải quyết lĩnh vực hình sự
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp tiền đặt cọc
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp lao động
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp quyền nuôi con
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp ly hôn
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp lừa đảo online
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp dân sự
- Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp chia tài sản
- Luật sư tư vấn lập di chúc tại nhà
Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM
Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.
LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM
📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net
“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!”
Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?
- Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
- Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
- Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
- Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.
Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/
