Các Trường Hợp Không Được Xử Lý Kỷ Luật Lao Động và Hệ Quả Pháp Lý

Trong quá trình làm việc, người lao động có thể vi phạm nội quy lao động và bị xử lý theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, pháp luật lao động Việt Nam cũng đặt ra những giới hạn nhất định để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động trong một số trường hợp đặc biệt. Việc xử lý kỷ luật trong các trường hợp không phù hợp không chỉ vi phạm pháp luật mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý cho doanh nghiệp.

Các Trường Hợp Không Được Xử Lý Kỷ Luật Lao Động

Theo quy định tại Điều 122, Điều 208 của Bộ luật Lao động 2019 và Điều 70 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, người sử dụng lao động không được tiến hành xử lý kỷ luật nếu người lao động thuộc một trong các trường hợp sau:

(1) Nghỉ có lý do chính đáng

Người lao động đang trong thời gian nghỉ ốm đau, nghỉ điều dưỡng hoặc nghỉ việc có sự đồng ý hợp pháp từ phía người sử dụng lao động thì sẽ không bị xử lý kỷ luật trong thời gian nghỉ này.

(2) Bị tạm giữ, tạm giam

Người lao động đang trong thời gian bị tạm giữ hoặc tạm giam theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng không bị xem xét xử lý kỷ luật trong thời gian này.

(3) Chờ kết quả điều tra từ cơ quan chức năng

Nếu hành vi vi phạm của người lao động có liên quan đến các hành vi như trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc, tiết lộ bí mật kinh doanh hoặc xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ,… và đang chờ kết luận điều tra, xác minh từ cơ quan có thẩm quyền thì chưa thể tiến hành xử lý kỷ luật.

(4) Lao động nữ đang mang thai hoặc nuôi con nhỏ

Người lao động là nữ trong thời kỳ mang thai, đang nghỉ thai sản hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi sẽ không bị xử lý kỷ luật trong thời gian này nhằm đảm bảo quyền lợi đặc biệt cho lao động nữ theo quy định pháp luật.

(5) Mất khả năng nhận thức hoặc điều khiển hành vi

Người lao động nếu đang mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác làm mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi thì không bị xử lý kỷ luật, do không đủ năng lực hành vi dân sự trong thời điểm vi phạm.

(6) Hết thời hiệu xử lý kỷ luật

Nếu hành vi vi phạm đã vượt quá thời hiệu xử lý kỷ luật lao động theo quy định, người sử dụng lao động không được tiến hành xử lý nữa.

(7) Tham gia hoặc lãnh đạo đình công hợp pháp

Người lao động tham gia hoặc là người đứng đầu cuộc đình công hợp pháp theo luật định sẽ không bị xử lý kỷ luật lao động vì lý do liên quan đến hành vi này.

Phân Biệt Giữa “Không Xử Lý” và “Tạm Hoãn Xử Lý Kỷ Luật”

• Với các trường hợp (1) đến (4), người lao động chỉ được tạm thời không bị xử lý kỷ luật trong thời gian tồn tại các lý do nêu trên. Sau khi các lý do này chấm dứt và nếu vẫn còn trong thời hiệu, người sử dụng lao động có thể tiếp tục quy trình xử lý kỷ luật theo quy định.
• Đối với các trường hợp (5) đến (7), người sử dụng lao động tuyệt đối không được xử lý kỷ luật, kể cả sau khi lý do kết thúc.

Người Lao Động Cần Làm Gì Nếu Bị Xử Lý Kỷ Luật Trái Luật

Khiếu nại quyết định xử lý kỷ luật

Người lao động có thể thực hiện khiếu nại đến chính người sử dụng lao động để yêu cầu hủy bỏ quyết định xử lý. Nếu không được giải quyết thỏa đáng, có thể gửi khiếu nại lần hai đến Chánh Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tại nơi doanh nghiệp đặt trụ sở.

Căn cứ pháp lý: Điều 131 Bộ luật Lao động 2019 và Nghị định 24/2018/NĐ-CP.

Khởi kiện ra Tòa án

Trường hợp bị xử lý kỷ luật bằng hình thức sa thải, người lao động có thể nộp đơn khởi kiện trực tiếp tại Tòa án nhân dân cấp huyện, nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính.

Căn cứ pháp lý: Điều 188 Bộ luật Lao động 2019; Điều 32, 35 và 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Mức Phạt Với Doanh Nghiệp Vi Phạm

Nếu doanh nghiệp cố tình xử lý kỷ luật lao động trong những trường hợp bị cấm, có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 28/2020/NĐ-CP:

Xem thêm: