Trong hệ thống pháp luật dân sự, người đại diện đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia tố tụng. Quy định về người đại diện không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi cho các bên mà còn tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc để giải quyết các tranh chấp dân sự một cách công bằng và hiệu quả.
Người đại diện là gì?
Trong tố tụng dân sự, người đại diện là cá nhân hoặc tổ chức được ủy quyền thay mặt cho một bên (cá nhân, tổ chức) tham gia vào các hoạt động tố tụng, bao gồm việc tham gia phiên tòa, nộp hồ sơ, đưa ra các yêu cầu và quyết định có liên quan đến vụ án. Việc đại diện có thể là do sự tự nguyện của các bên hoặc theo yêu cầu của pháp luật.
Theo Điều 85 Bộ luật Tố tụng dân sự quy định.
– Người đại diện bao gồm người đại diện theo pháp luật và người đại diện theo ủy quyền. Người đại diện có thể là cá nhân hoặc pháp nhân theo quy định của Bộ luật dân sự.
– Người đại diện theo pháp luật theo quy định của Bộ luật dân sự là người đại diện theo pháp luật trong tố tụng dân sự, trừ trường hợp bị hạn chế quyền đại diện theo quy định của pháp luật.
– Cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác cũng là người đại diện theo pháp luật trong tố tụng dân sự của người được bảo vệ.
– Tổ chức đại diện tập thể lao động là người đại diện theo pháp luật cho tập thể người lao động khởi kiện vụ án lao động, tham gia tố tụng tại Tòa án khi quyền, lợi ích hợp pháp của tập thể người lao động bị xâm phạm; tổ chức đại diện tập thể lao động đại diện cho người lao động khởi kiện vụ án lao động, tham gia tố tụng khi được người lao động ủy quyền.
– Trường hợp nhiều người lao động có cùng yêu cầu đối với người sử dụng lao động, trong cùng một doanh nghiệp, đơn vị thì họ được ủy quyền cho một đại diện của tổ chức đại diện tập thể lao động thay mặt họ khởi kiện vụ án lao động, tham gia tố tụng tại Tòa án.
– Người đại diện theo ủy quyền theo quy định của Bộ luật dân sự là người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng dân sự.
– Đối với việc ly hôn, đương sự không được ủy quyền cho người khác thay mặt mình tham gia tố tụng. Trường hợp cha, mẹ, người thân thích khác yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật hôn nhân và gia đình thì họ là người đại diện.
Quyền và nghĩa vụ của người đại diện
Theo Điều 86 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định.
– Người đại diện theo pháp luật trong tố tụng dân sự thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng dân sự của đương sự trong phạm vi mà mình đại diện.</p>
– Người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng dân sự thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng dân sự của đương sự theo nội dung văn bản ủy quyền.
Các trường hợp không được làm người đại diện
Theo Điều 87 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định.
Những người sau đây không được làm người đại diện theo pháp luật:
– Nếu họ cũng là đương sự trong cùng một vụ việc với người được đại diện mà quyền và lợi ích hợp pháp của họ đối lập với quyền và lợi ích hợp pháp của người được đại diện.
– Nếu họ đang là người đại diện theo pháp luật cho một đương sự khác mà quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự đó đối lập với quyền và lợi ích hợp pháp của người được đại diện trong cùng một vụ việc.
– Quy định tại khoản 1 Điều 87 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 cũng được áp dụng đối với trường hợp đại diện theo ủy quyền trong tố tụng dân sự.
– Cán bộ, công chức trong các cơ quan Tòa án, Kiểm sát, Công an không được làm người đại diện, trừ trường hợp họ tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện cho cơ quan của họ hoặc với tư cách là người đại diện theo pháp luật.
