Những dạng tác phẩm nào được pháp luật bảo vệ quyền tác giả? Khám phá thời hạn quyền tác giả theo pháp luật Việt Nam

Đánh giá bài viết

Quyền tác giả là sự công nhận về mặt pháp lý đối với những nỗ lực sáng tạo của cá nhân, tổ chức mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy sự đổi mới, làm giàu kho tàng tri thức và văn hóa nhân loại. Tuy nhiên, một câu hỏi luôn được đặt ra là: “một tác phẩm sẽ được bảo hộ trong bao lâu?” hay nói cách khác, “tác phẩm sẽ trường tồn dưới sự bảo hộ của pháp luật trong bao lâu?”. Việc xác định rõ thời hạn bảo hộ quyền tác giả là yếu tố then chốt, không chỉ giúp tác giả và chủ sở hữu quyền khai thác tối đa giá trị tác phẩm mà còn đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích độc quyền của người sáng tạo và lợi ích công cộng sau khi thời hạn bảo hộ kết thúc.

1.Các quyền được bảo hộ trong quyền tác giả:

Theo quy định tại Điều 18 của Luật Sở hữu trí tuệ, quyền tác giả bao gồm hai nhóm quyền cơ bản:

Quyền nhân thân là các quyền gắn liền với cá nhân tác giả, không thể chuyển giao(ngoại trừ quyền công bố tác phẩm có thể chuyển giao).
Quyền tài sản là các quyền cho phép tác giả khai thác giá trị kinh tế từ tác phẩm của mình, có thể chuyển nhượng, chuyển giao theo hợp đồng.

2.Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả

Theo Điều 14 của Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi bổ sung 2022), các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả bao gồm:

Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác.
Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác là tác phẩm thể hiện bằng ngôn ngữ nói và phải được định hình dưới một hình thức vật chất nhất định.
Tác phẩm báo chí là tác phẩm có nội dung độc lập và cấu tạo hoàn chỉnh, bao gồm các thể loại: phóng sự, ghi nhanh, tường thuật, phỏng vấn, phản ánh, điều tra, bình luận… các thể loại báo chí khác nhằm đăng, phát trên báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử hoặc các phương tiện khác.
Tác phẩm âm nhạc là tác phẩm được thể hiện dưới dạng nốt nhạc trong bản nhạc hoặc các ký tự âm nhạc khác không phụ thuộc vào việc trình diễn hay không trình diễn.
Tác phẩm sân khấu là tác phẩm thuộc loại hình nghệ thuật biểu diễn, bao gồm: chèo, tuồng, cải lương, múa, múa rối, múa đương đại, ba lê, kịch nói, opera, kịch dân ca, kịch hình thể, nhạc kịch, xiếc, tấu hài, tạp kỹ và các loại hình nghệ thuật biểu diễn khác.
Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự là tác phẩm có nội dung, được biểu hiện bằng hình ảnh động liên tiếp hoặc hình ảnh do các thiết bị kỹ thuật, công nghệ tạo ra; có hoặc không có âm thanh và các hiệu ứng khác theo nguyên tắc của ngôn ngữ điện ảnh.
Tác phẩm mỹ thuật là tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục với tính năng hữu ích, có thể gắn liền với một đồ vật hữu ích, được sản xuất thủ công hoặc công nghiệp…

3.Đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả

Theo Điều 15 của Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi bổ sung 2022), đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quốc gia bao gồm:

Tin tức thời sự thuần túy đưa tin là các thông tin báo chí ngắn hàng ngày, tin vặt, số liệu sự thật, chỉ mang tính chất đưa tin, không có tính sáng tạo.
Văn bản hành chính bao gồm văn bản của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp và đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân.
Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu.

4.Thời hạn bảo hộ quyền nhân thân:

Đa số quyền nhân thân đều được bảo hộ vô thời hạn

Tên tác phẩm, đặt tên cho tác phẩm
Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng
Công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm
Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa đổi, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả

Lưu ý: dù là quyền nhân thân, nhưng quyền công bố tác phẩm không được bảo hộ vĩnh viễn. Nó sẽ hết hiệu lực cùng thời điểm với thời hạn bảo hộ quyền tài sản.

5.Thời hạn bảo hộ quyền tài sản

Thời hạn bảo hộ quyền tài sản phụ thuộc vào loại hình tác phẩm và được quy định cụ thể tại Điều 27 Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi bổ sung năm 2022) như sau:

a) Đối với tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng, tác phẩm khuyết danh

Thời hạn bảo hộ là bảy mươi lăm năm, kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu tiên.
Đối với tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng chưa được công bố trong thời hạn hai mươi lăm năm, kể từ khi tác phẩm được định hình thì thời hạn bảo hộ là một trăm năm, kể từ khi tác phẩm được định hình.

b) Đối với tác phẩm khuyết danh

Thời hạn bảo hộ là 75 năm kể từ ngày tác phẩm được công bố lần đầu tiên. Nếu trong vòng 25 năm kể từ khi tác phẩm được định hình mà tác phẩm vẫn chưa được công bố, thì thời hạn bảo hộ là 75 năm kể từ ngày tác phẩm được định hình.
Trường hợp thông tin về tác giả của tác phẩm khuyết danh được công bố, thời hạn bảo hộ sẽ được tính lại theo quy định chung áp dụng cho các tác phẩm có tác giả (tức là suốt cuộc đời tác giả và 50 năm sau khi tác giả qua đời).

c) Đối với các tác phẩm thuộc các loại hình như văn học, âm nhạc, hội họa, sân khấu, khoa học, bài giảng, tác phẩm báo chí,…

Thời hạn bảo hộ suốt cuộc đời tác giả và 50 năm tiếp theo năm tác giả chết.
Trong trường hợp tác phẩm có đồng tác giả, thời hạn bảo hộ sẽ chấm dứt vào năm thứ 50 sau năm đồng tác giả cuối cùng qua đời.

d) Đối với tác phẩm di cảo(tác phẩm chưa công bố lúc tác giả còn sống)

Điều 17 Nghị định 17/2023/NĐ-CP quy định: “Thời hạn bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm di cảo thực hiện theo quy định tại Điều 27 của Luật Sở hữu trí tuệ.”

Đối với tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh và mỹ thuật ứng dụng:

Thời hạn bảo hộ kéo dài 75 năm từ ngày công bố lần đầu.
Nếu tác phẩm không được công bố trong vòng 25 năm kể từ khi được tạo ra, thời hạn bảo hộ là 100 năm tính từ ngày tạo ra.
Đối với các tác phẩm không rõ người tạo (khuyết danh), nếu có thông tin về tác giả, thời hạn bảo hộ sẽ kéo dài suốt đời tác giả và thêm 50 năm từ ngày tác giả qua đời.

Đối với các tác phẩm khác:

Tác phẩm được bảo hộ suốt đời tác giả và thêm 50 năm kể từ khi tác giả qua đời.
Trong trường hợp có nhiều tác giả cùng đóng góp, thời hạn bảo hộ kết thúc vào năm thứ 50 sau khi tác giả cuối cùng qua đời.

Lưu ý:

Thời hạn bảo hộ quyền tác giả kết thúc vào 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm chấm dứt thời hạn bảo hộ, thay vì tính theo ngày và tháng cụ thể. Quy định này đảm bảo tính thống nhất trong quản lý và xác định thời điểm tác phẩm bước vào phạm vi công cộng.
Sau khi hết thời hạn bảo hộ quyền tài sản, tác phẩm thuộc về công chúng, tức là mọi người đều có thể sử dụng tác phẩm mà không cần xin phép hay trả tiền bản quyền. Tuy nhiên, các quyền nhân thân vẫn được tôn trọng và bảo hộ vô thời hạn, trừ quyền công bố tác phẩm.

Kết luận

Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã xây dựng một khung pháp lý toàn diện và chặt chẽ nhằm bảo vệ quyền tác giả. Từ những tác phẩm văn học, khoa học, nghệ thuật cho đến các chương trình máy tính và cơ sở dữ liệu, mọi thành quả sáng tạo đều được công nhận và bảo hộ, miễn là chúng đáp ứng tiêu chí theo quy định pháp luật. Sự cân bằng giữa quyền lợi của tác giả và lợi ích công cộng sau khi tác phẩm trở thành tài sản chung là minh chứng cho tầm nhìn pháp lý nhằm thúc đẩy cả sự phát triển cá nhân lẫn sự phong phú của kho tàng tri thức xã hội. Tác giả và chủ sở hữu quyền cần nhận thức rõ và trang bị cho bản thân thêm kiến thức về thời hạn bảo hộ để kịp thời thực hiện các biện pháp bảo vệ, khai thác và chuyển giao quyền một cách hợp pháp và hiệu quả.

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Xem thêm:

https://xn--luts-tib7365b.net/tranh-chap-so-huu-tri-tue-chien-luoc-phap-ly-bao-ve-quyen-loi-doanh-nghiep.html