Chung sống như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn, còn được gọi là “sống thử”, khái niệm không còn xa lạ với xã hội hiện nay, đặc biệt là giới trẻ thường có xu hướng sống thử trước hôn nhân để tìm hiểu rõ nhất về nhau. Nhưng khi chưa đăng ký kết hôn sẽ kéo theo nhiều hệ lụy pháp lý, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các bên. Đặc biệt là phụ nữ và con cái.
1. Khái niệm sống chung như vợ chồng
Sống chung như vợ chồng là việc người nam, người nữ chưa độc thân sinh hoạt chung như vợ chồng như chưa đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật. Theo quy định tại khoản 7 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định rất rõ về khái niệm này
2. Hệ lụy pháp lý khi sống chung nhưng không đăng ký kết hôn
a. Quan hệ giữa hai bên trong việc xác lập quyền và nghĩa vụ
Do không đăng ký kết hôn hợp pháp, không được công nhận quan hệ vợ chồng, từ đó kéo theo những hệ lụy pháp lý sau:
- Không được hưởng quyền lợi và nghĩa vụ như vợ chồng hợp pháp.
- Cơ sở phap lý để yêu cầu Tòa giải quyết tranh chấp theo chế độ hôn nhân còn hạn chế.
- Không có quyền thừa kế tài sản theo diện vợ chồng nếu một bên qua đời mà không có di chúc.
b. Quyền lợi về con cái
-
- Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái vẫn được đảm bảo theo Luật Hôn nhân và gia đình, bất kể có đăng ký kết hôn hay không.
- Tuy nhiên việc xác định cha cho con trong trường hợp không đăng ký kết hôn sẽ phức tạp và đòi hỏi phải thực hiện nhiều thủ tục hơn.
- Quyền lợi của con cái có thể bị ảnh hưởng tiêu cực khi cha mẹ xảy ra tranh chấp.
c. Tranh chấp tài sản chung
Do không có quan hệ hôn nhân hợp pháp, tài sản do hai bên cùng tạo lập trong thời gian chung sống không được tự chia theo nguyên tắc tài sản chung của vợ chồng.
Căn cứ vào Điều 16 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định giải quyết quan hệ tài sản khi nam nữ sống chung như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn:
“1. Quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên; trong trường hợp không có thỏa thuận thì giải quyết theo quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
2 Việc giải quyết quan hệ tài sản phải bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con; công việc nội trợ và công việc khác có liên quan để duy trì đời sống chung được coi như lao động có thu nhập.”
d. Các vấn đề khác
- Việc không đăng ký kết hôn gây khó khăn trong thủ tục hành chính, dân sự như làm giấy khai sinh cho con hay mua bán nhà đất,…
- Trong trường hợp một bên qua đời, người sống chung sẽ gặp khó khăn trong việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ liên quan.
Kết luận
Sống chung như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn tiềm ẩn nhiều hệ lụy pháp lý liên quan đến tài sản, con cái, trách nhiệm pháp lý giữa hai bên. Nhằm giảm thiểu những rủi ro không đáng có, các cặp đôi cần có nhận thức về vấn đề xây dựng gia đình và đăng ký kết hôn khi xây dựng hôn nhân vợ chồng để đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của cả hai bên.
