Những bất cấp trong pháp luật hình sự về phòng chống ma túy

Trong thời đại của sự phát triển và cái mới được cập nhật liên tục, không chỉ phục vụ cho nhu cầu về kinh tế mà sau đó là phục vụ cho sự giải trí của mọi người sau những giờ làm giờ học căng thẳng. Và cũng có nhiều cách để giảm stress nhưng đã có 1 bộ phận ở hầu hết các lứa tuổi từ thành niên đã chọn cách sử dụng các loại chất cấm như ma túy, cần sa,.. để giảm stress, lấy cảm hứng làm việc hoặc dùng để kinh doanh trái phép các chất cấm . bên cạnh đó cũng không ít giới trẻ bị dụ dỗ “ sử dụng thử” và dẫn đến việc nghiện ma túy. Ma túy, cần sa, các loại gây kích thích não bộ khác như bóng cười, kẹo,… đều là những vật phẩm bị cấm sử dụng, cấm tàng trữ, cấm mua bán vận chuyển, mà pháp luật Việt Nam đã nêu ra rất rõ thông qua các luật ban hành nghị định với những hình phạt chế tài gắt gao đối với các hành vi trên . Tuy nhiên, vẫn có những bất cập đáng chú ý về tội phạm ma túy này mà làm cho các tội phạm vẫn còn tồn tại thậm chí là nhiều và gây nguy hiểm đến an ninh trật tự

1. Khái niệm và phân loại ma túy

• • Về pháp luật vẫn chưa có một khái niệm bao quát hết về các chất ma túy, đặc biệt là các chất ma túy tổng hợp
  • Việc phân loại ma túy chưa thực sự khoa học, gây khó khăn trong việc áp dụng pháp luật và xác định trách nhiệm hình sự
  • Hiểu nôm na về ma túy là các chất có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp, khi được đưa vào cơ thể bằng nhiều hình thức như tiêm, chích, hút, nhai,… nó sẽ làm thay đổi trạng thái ý thức và sinh lý của người đó.

2. Các bất cập trong pháp luật về phòng chống ma túy

a. Các hành vi về tội phạm liên quan đến ma túy chưa được phân loại rõ ràng

• Bộ luật hình sự Việt Nam quy định rất nhiều về tội danh liên quan đến ma túy như: trồng các loại cây thuốc phiện, cây có chứa chất ma túy, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Tuy nhiên , giữa các tội này chưa có ranh giới hành vi rõ ràng, dẫn đến việc khó khăn trong áp dụng luật pháp

b. Các hình phạt chưa thật sự phù hợp

•  Mức hình phạt còn mang tính cứng nhắc chưa đầy đủ và phù hợp với mức độ nguy hiểm của từng hành vi, Trong một số trường hợp, đối tượng tội phạm giữ vai trò không lớn trong vụ án nhưng bị phạt nặng ngang với những đối tượng cầm đầu

Cho ví dụ về việc người vận chuyển ma túy có thể bị xử nặng hơn kẻ cầm đầu. Trường hợp người vận chuyển được thuê vận chuyển ma túy có khi sẽ không biết được mặt hàng bên trong nhưng lại bị mức hình phạt rất cao có khi là tử hình trong khi đó người cầm đầu chưa bị bắt hoặc bị xử phạt với mức án nhẹ hơn ( Điều 255 luật hình sự 2015)

c. Hệ thống pháp luật còn chưa đồng bộ

•  Hiện tại luật hiện hành tại Việt Nam có rất nhiều quy định về phòng chống ma túy như luật hình sự, Luật phòng chống ma túy, nghị định,.. Tuy nhiên các luật này vẫn còn nhiều điểm chưa dược thống nhất gây khó khăn cho việc áp dụng. Cũng như là việc xử lý tội phạm ở các địa phương khác nhau chưa có sự thống nhất cũng mang tính cá nhân người xét xử chưa có sự áp dụng đúng luật đúng đối tượng phạm tội.
• Có những vụ án, hai bị cáo ở hai địa phương khác nhau cùng bị bắt về tội sử dụng ma túy tuy nhiên người thì nhận mức án tù, còn người kia ở địa phương khác thì được đi cai nghiện tại địa phương. Do vậy cho thấy chưa có sự thống nhất trong áp dụng các phạt giữa các khu vực

d. Có nhiều sự bất cập về xử lý người nghiện chưa được hiệu quả

• Người nghiện ma túy được coi là tội phạm thay vì được hướng tới việc điều trị, điều này dẫn đến việc mang tính hình sự nhiều hơn. Việc áp dụng biện pháp cai nghiệm bắt buộc cũng gặp nhiều bất cập, chưa thể hiện được tinh thần sau cai nghiện người nghiện có thể tái hòa nhập cộng đồng. Người nghiện sauu cai nghiện có nguy cơ quay lại ma túy cao do sự thiếu hỗ trọ lâu dài cho người nghiện
• Đa số các cá nhân sau khi cai nghiện sẽ nhận về ánh nhìn không tốt từ xã hội, không ai chấp nhận cho làm việc vì vậy rất dễ quay lại con đường nghiện ngập

e. Vẫn còn hạn chế trong công tác giám định ma túy

• Về thực tiễn tại Việt Nam không phủ nhận được công tác phòng chống ma túy của cơ quan hình sự phòng chống tội phạm, cảnh sát giao thông kiểm tra đột xuất các đối tượng có dấu hiệu nghi ngờ. Ty nhiên vẫn còn sự bất cập về quy trình, thời gian và mức độ chính xác về việc giám định ma túy. Việc thời gian kiểm tra kéo dài ảnh hưởng tới quyền lợi của cái bên

3. Giải pháp và cách khắc phục

• Do chưa đảm bảo được tính logic trong pháp luật phòng chống tội phạm ma túy, chưa phù hợp với luật ban hàn, dẫn đến việc áp dụng khó khăn, chồng chéo. Do đó việc sửa đổi, bổ sung về pháp luật phòng chống ma túy là vô cùng cần thiết
• Cần bổ sung thêm các danh mục về các loại ma túy tổng hợp, ma túy đá, ma túy du nhập từ nước ngoài nhằm ngăn chặn và có hướng xử lý triệt để tội phammj ngay từ đầu
• Cải thiện công tác cai nghiện, thay đổi quan điểm từ hình sự sang tiếp cận theo hướng y tế. Hỗ trợ người sau cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng( hỗ trợ việc làm, học việc,…)
• Nâng cao năng lực giám định của các cơ quan phòng chống ma túy, rút  ngắn thời gian kiểm tra ma túy bằng các nghiệp vụ hoặc dụng cụ y tế hiện đại
• Ký kết các hiệp định, thỏa thuận với chính phủ các nước có mối quan hệ hợp tác quốc tế với Việt nam để đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy. Triệt phá đường dây mua bán cũng như là nguồn cung cấp ma túy từ nước ngoài hoặc trong nước.