Chế độ nghỉ thai sản là một trong những quyền lợi quan trọng của lao động nữ, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của mẹ và con trong suốt quá trình mang thai và sinh con. Đây cũng là một trong những chính sách thể hiện sự quan tâm của nhà nước đối với người lao động, đặc biệt là lao động nữ, trong việc cân bằng giữa công việc và gia đình.
(1) Không làm việc ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa
Theo quy định tại khoản 1 Điều 137 Bộ Luật Lao động 2019
– Mang thai từ tháng thứ 07 hoặc từ tháng thứ 06 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.
– Đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp được người lao động đồng ý.
Lao động nữ mang thai từ tháng thứ 7 hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng sẽ không làm việc ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa. Trừ trường hợp đang nuôi con dưới 12 tháng nhưng được lao động nữ đồng ý.
(2) Được làm công việc nhẹ hơn, an toàn hơn hoặc giảm bớt giờ làm việc
Theo quy định tại khoản 2 Điều 137 Bộ Luật Lao động 2019, lao động nữ làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc làm nghề, công việc có ảnh hưởng xấu tới chức năng sinh sản và nuôi con khi mang thai và có thông báo cho người sử dụng lao động biết thì được người sử dụng lao động chuyển sang làm công việc nhẹ hơn, an toàn hơn hoặc giảm bớt 01 giờ làm việc hằng ngày mà không bị cắt giảm tiền lương và quyền, lợi ích cho đến hết thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
(3) Bảo đảm không bị sa thải
Theo quy định tại khoản 3 Điều 137 Bộ Luật Lao động 2019, người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động hoặc bị cơ quan chuyên môn về đăng ký kinh doanh thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ra thông báo không có người đại diện theo pháp luật, người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật.
Trường hợp hợp đồng lao động hết hạn trong thời gian lao động nữ mang thai hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì được ưu tiên giao kết hợp đồng lao động mới.
(4) Được tăng thêm thời gian nghỉ ngơi trong giờ làm việc
Khoản 4 Điều 137 Bộ Luật Lao động 2019 quy định:
– Được nghỉ 60 phút trong thời gian làm việc đối với lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng.
– Vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
(5) Được quyền chấm dứt hoặc tạm hoãn hợp đồng lao động
Theo quy định tại Điều 138 Bộ Luật Lao động 2019.
– Lao động nữ mang thai nếu có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về việc tiếp tục làm việc sẽ ảnh hưởng xấu tới thai nhi thì có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động.
– Theo đó, thời gian tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động do lao động nữ thỏa thuận với người sử dụng lao động nhưng tối thiểu phải bằng thời gian do bệnh viện chỉ định tạm nghỉ. Trường hợp không có chỉ định về thời gian tạm nghỉ thì hai bên thỏa thuận về thời gian tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động.
(6) Được nghỉ thai sản trước và sau khi sinh
Theo Điều 139 Bộ Luật Lao động 2019:
– Lao động nữ được nghỉ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng; thời gian nghỉ trước khi sinh không quá 02 tháng. Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ 02 trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.
– Trong thời gian nghỉ thai sản, lao động nữ được hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
– Khi hết thời gian nghỉ thai sản theo quy định trên, lao động nữ vẫn có thể nghỉ thêm một thời gian không hưởng lương nếu như có nhu cầu, nhưng phải thỏa thuận với người sử dụng lao động.
– Ngoài ra, lao động nữ có thể trở lại làm việc sớm hơn thời hạn khi đã nghỉ ít nhất được 04 tháng nhưng phải báo trước và được người sử dụng lao động đồng ý kèm theo đó phải có xác nhận của bệnh viện về việc đi làm sớm không có hại cho sức khỏe của lao động nữ.
– Ngoài tiền lương của những ngày làm việc do NSDLĐ trả, lao động nữ vẫn tiếp tục được hưởng trợ cấp thai sản theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
(7) Bảo đảm có việc làm sau khi nghỉ thai sản
Theo quy định tại Điều 140 Bộ Luật Lao động 2019.
– Lao động nữ được bảo đảm việc làm cũ khi trở lại làm việc sau khi nghỉ hết thời gian nghỉ thai sản mà không bị cắt giảm tiền lương và quyền, lợi ích so với trước khi nghỉ thai sản.
– Trường hợp việc làm cũ không còn thì người sử dụng lao động phải bố trí việc làm khác cho lao động nữ với mức lương không thấp hơn mức lương trước khi nghỉ thai sản.
(8) Được nhận các khoản trợ cấp dành riêng cho lao động nữ
Theo quy định của Điều 141 Bộ Luật Lao động 2019.
– Lao động nữ khi chăm sóc con ốm đau, trong thời gian thai sản hoặc thực hiện các biện pháp tránh thai thì sẽ được nhận các khoản trợ cấp.
– Trong thời gian nghỉ việc để chăm sóc con dưới 07 tuổi ốm đau, đi khám thai, bị sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu, phá thai bệnh lý hoặc thực hiện các biện pháp tránh thai, triệt sản, lao động nữ sẽ được hưởng trợ cấp theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
(9) Không bị xử lý kỷ luật lao động
Theo quy định tại khoản 4 Điều 122 Bộ Luật Lao động 2019, người sử dụng lao động không được xử lý kỷ luật lao động:
– Đối với người lao động nữ mang thai
– Người lao động nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
