Đình chỉ điều tra và tạm đình chỉ điều tra: Những điều cần biết

Đánh giá bài viết

Việc đình chỉ điều tra và tạm đình chỉ điều tra là hai chế định quan trọng trong tố tụng hình sự, thường dễ gây nhầm lẫn do tên gọi tương tự nhau. Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (BLTTHS 2015) quy định rõ các trường hợp áp dụng và thời hạn thực hiện việc đình chỉ cũng như tạm đình chỉ điều tra vụ án hình sự.

1. Đình chỉ điều tra (ĐCĐT)

Đình chỉ điều tra là một khái niệm trong tố tụng hình sự, chỉ việc cơ quan tiến hành điều tra tạm dừng hoặc chấm dứt việc điều tra vụ án hình sự đối với một người hoặc một vụ án cụ thể, do xuất hiện những căn cứ pháp lý nhất định.

Trường hợp áp dụng ĐCĐT được quy định tại khoản 1 Điều 230 BLTTHS 2015

Người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu.
Có các căn cứ không khởi tố VAHS.
Có căn cứ được quy định tại Điều 16 hoặc Điều 19 hoặc khoản 2 Điều 91 BLHS bao gồm:
- Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội (Điều 16)
- Không tố giác tội phạm (Điều 19)
- Người dưới 18 tuổi khi thuộc một trong các trường hợp cụ thể và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tự nguyện khắc phục phần lớn hậu quả có thể được miễn trách nhiệm hình sự (khoản 2 Điều 91)
Đã hết thời hạn điều tra vụ án mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.

Quy định về quyết định ĐCĐT đối với VAHS

Tại khoản 2 Điều 230 BLTTHS 2015, quyết định đình chỉ điều tra phải ghi rõ:

Thời gian, địa điểm ra quyết định.
Lý do và căn cứ ĐCĐT.
Việc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trả lại tài liệu, đồ vật đã tạm giữ (nếu có).
Việc xử lý vật chứng và những vấn đề khác có liên quan.

Lưu ý: Trường hợp vụ án có nhiều bị can mà căn cứ để ĐCĐT không liên quan đến tất cả bị can thì có thể ĐCĐT đối với từng bị can.

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được quyết ĐCĐT kèm theo hồ sơ vụ án của Cơ quan điều tra thì thực hiện như sau:

Nếu thấy quyết định ĐCĐT có căn cứ thì Viện kiểm sát phải trả lại hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra để giải quyết theo thẩm quyền.
Nếu thấy quyết định ĐCĐT không có căn cứ thì hủy bỏ quyết định đình chỉ điều tra và yêu cầu Cơ quan điều tra phục hồi điều tra.
Nếu thấy đủ căn cứ để truy tố thì hủy bỏ quyết định ĐCĐT và ra quyết định truy tố theo thời hạn, trình tự, thủ tục quy định tại BLTTHS 2015.

2. Tạm đình chỉ điều tra

Tạm ĐCĐT là việc cơ quan điều tra ra quyết định ngừng tạm thời hoạt động điều tra vụ án hình sự hoặc đối với một bị can trong một thời gian nhất định, khi xuất hiện những lý do khách quan khiến việc điều tra không thể tiếp tục.

Tạm ĐCĐT được áp dụng đối với một trong các trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 229 BLTTHS 2015

Khi chưa xác định được bị can hoặc không biết rõ bị can đang ở đâu nhưng đã hết thời hạn điều tra vụ án.
- Trường hợp không biết rõ bị can đang ở đâu, Cơ quan điều tra phải ra quyết định truy nã trước khi tạm ĐCĐT.
Khi có kết luận giám định tư pháp xác định bị can bị bệnh tâm thần hoặc bệnh hiểm nghèo thì có thể tạm đình chỉ điều tra trước khi hết thời hạn điều tra.
Khi trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp chưa có kết quả nhưng đã hết thời hạn điều tra.
- Trong trường hợp này, việc giám định, định giá tài sản, tương trợ tư pháp vẫn tiếp tục được tiến hành cho đến khi có kết quả.

Lưu ý: Trường hợp vụ án có nhiều bị can mà lý do tạm đình chỉ điều tra không liên quan đến tất cả bị can thì có thể tạm đình chỉ điều tra đối với từng bị can.

Trong thời hạn 02 ngày kể từ ngày ra quyết định tạm đình chỉ điều tra, Cơ quan điều tra phải thực hiện:

Gửi quyết định này cho Viện kiểm sát cùng cấp, bị can, người bào chữa hoặc người đại diện của bị can.
Thông báo cho bị hại, đương sự và người bảo vệ quyền lợi của họ.

3. Quy định về phục hồi điều tra (Điều 235 BLTTHS 2015)

Khi có lý do để hủy bỏ quyết định đình chỉ điều tra hoặc quyết định tạm đình chỉ điều tra thì Cơ quan điều tra ra quyết định phục hồi điều tra, nếu chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Nếu việc điều tra bị đình chỉ khi có căn cứ không được khởi tố VAHS bao gồm đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và tội phạm đã được đại xãmà bị can không đồng ý và yêu cầu điều tra lại thì Cơ quan điều tra hoặc Viện kiểm sát cùng cấp ra quyết định phục hồi điều tra.

Thêm vào đó, trong thời hạn 02 ngày kể từ ngày ra quyết định phục hồi điều tra, Cơ quan điều tra phải:

Gửi quyết định phục hồi điều tra cho Viện kiểm sát cùng cấp, bị can, người bào chữa hoặc người đại diện của bị can.
Thông báo cho bị hại, đương sự và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

4. So sánh đình chỉ điều tra và tạm đình chỉ điều tra

Tiêu chí	ĐCĐT	Tạm ĐCĐT
Tính chất	Chấm dứt điều tra vĩnh viễn	Ngưng điều tra tạm thời
Khả năng phục hồi	Không (trừ khi bị hủy quyết định)	Có thể phục hồi khi lý do không còn
Căn cứ pháp lý	Điều 230 BLTTHS 2015	Điều 229 BLTTHS 2015
Tác động đến vụ án	Kết thúc vụ án hoặc phần liên quan	Vụ án vẫn còn hiệu lực, điều tra tiếp tục khi phục hồi

Kết luận

Việc phân biệt rõ giữa ĐCĐT và tạm ĐCĐT có ý nghĩa quan trọng trong quá trình tố tụng hình sự, không chỉ đối với cơ quan tiến hành tố tụng mà còn đối với người bị điều tra và các bên liên quan. Hiểu đúng bản chất và căn cứ pháp lý của từng chế định giúp đảm bảo quyền lợi của các cá nhân trong tố tụng, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong hoạt động điều tra hình sự theo đúng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.

GIỚI THIỆU

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!”

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/