Kỷ luật sa thải - "Tấm khiên" pháp lý của doanh nghiệp hay "Án tử" cho người lao động?

Đánh giá bài viết

Kỷ luật sa thải là hình thức kỷ luật lao động nghiêm khắc nhất, chấm dứt mối quan hệ lao động và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, việc làm của người lao động. Tuy nhiên, đây cũng là công cụ cần thiết để doanh nghiệp duy trì kỷ luật, bảo vệ tài sản và lợi ích hợp pháp. LUẬTSƯ.NET sẽ cùng bạn tìm hiểu rõ các quy định của pháp luật về những hành vi vi phạm có thể dẫn đến sa thải, giúp cả người lao động và người sử dụng lao động hiểu đúng và thực hiện đúng, tránh những tranh chấp không đáng có.

1. Kỷ luật sa thải là gì?

Theo quy định của Bộ luật Lao động 2019, kỷ luật sa thải là một trong những hình thức xử lý kỷ luật lao động. Đây là hình thức kỷ luật nặng nhất mà người sử dụng lao động có thể áp dụng đối với người lao động có hành vi vi phạm kỷ luật lao động ở mức độ nghiêm trọng, dẫn đến việc chấm dứt hợp đồng lao động.

Hiểu một cách đơn giản: Khi người lao động vi phạm nghiêm trọng các quy định, nội quy lao động hoặc pháp luật đến mức không thể tiếp tục duy trì quan hệ lao động, người sử dụng lao động có quyền áp dụng biện pháp sa thải.

2. Những hành vi vi phạm nào có thể bị áp dụng hình thức kỷ luật sa thải?

Pháp luật lao động Việt Nam, cụ thể tại Điều 125 Bộ luật Lao động 2019, quy định rõ ràng các trường hợp người sử dụng lao động được quyền áp dụng hình thức kỷ luật sa thải đối với người lao động. Bao gồm:

a) Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc:
Đây là những hành vi vi phạm pháp luật hình sự hoặc có tính chất nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh, trật tự, tài sản của doanh nghiệp và các cá nhân khác tại nơi làm việc.

b) Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động:
– Tiết lộ bí mật kinh doanh/công nghệ: Là những thông tin có giá trị cạnh tranh, được doanh nghiệp bảo mật.
– Gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng: Mức độ thiệt hại sẽ được đánh giá dựa trên quy định của Chính phủ hoặc nội quy lao động đã được đăng ký.

c) Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật:
– Tái phạm: Là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà kỷ luật đó chưa được xóa theo quy định (Điều 126 Bộ luật Lao động 2019).
– Hành vi tái phạm này cho thấy người lao động không có ý thức sửa chữa, khắc phục sai lầm.

d) Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng:
– Tự ý bỏ việc: Là việc người lao động không đến làm việc mà không được sự đồng ý của người sử dụng lao động.
– Lý do chính đáng: Được quy định cụ thể tại Điều 125 Khoản 4, bao gồm: thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và các trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.

3. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong xử lý kỷ luật sa thải

3.1. Người sử dụng lao động

Quyền:
– Áp dụng hình thức kỷ luật sa thải khi người lao động có hành vi vi phạm thuộc các trường hợp quy định tại Điều 125 Bộ luật Lao động 2019.
– Yêu cầu người lao động có mặt trong cuộc họp xử lý kỷ luật.

Nghĩa vụ:
– Phải chứng minh được lỗi của người lao động.
– Tuân thủ đúng nguyên tắc, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật lao động theo quy định tại Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 và các văn bản hướng dẫn.
– Phải có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở mà người lao động đang bị xử lý kỷ luật là thành viên.
– Lập biên bản cuộc họp xử lý kỷ luật.
– Ban hành quyết định xử lý kỷ luật sa thải và gửi cho các bên liên quan.

3.2. Người lao động

Quyền:
– Được biết lý do bị xử lý kỷ luật.
– Được tham gia và tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa trong cuộc họp xử lý kỷ luật.
– Từ chối trả lời những câu hỏi không liên quan đến hành vi vi phạm.
– Khiếu nại, khởi kiện quyết định sa thải nếu cho rằng không đúng quy định.

Nghĩa vụ:
– Có mặt tại cuộc họp xử lý kỷ luật khi nhận được thông báo hợp lệ (trừ trường hợp có lý do chính đáng).
– Chấp hành quyết định xử lý kỷ luật sa thải nếu quyết định đó hợp pháp.

4. Nguyên tắc và trình tự xử lý kỷ luật sa thải “Đúng luật – Tránh rủi ro”

Việc xử lý kỷ luật sa thải phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc và trình tự pháp luật quy định để đảm bảo tính hợp pháp và tránh các tranh chấp lao động phức tạp.

4.1. Nguyên tắc xử lý kỷ luật lao động (Điều 122 Bộ luật Lao động 2019)

Chứng minh lỗi: Người sử dụng lao động phải chứng minh được lỗi của người lao động.
Sự tham gia của tổ chức đại diện: Phải có sự tham gia của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở mà người lao động là thành viên.
Quyền tự bào chữa: Người lao động phải có mặt và có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc tổ chức đại diện người lao động bào chữa; trường hợp là người dưới 15 tuổi thì phải có sự tham gia của người đại diện theo pháp luật.
Lập biên bản: Việc xử lý kỷ luật lao động phải được ghi thành biên bản.
Không áp dụng nhiều hình thức kỷ luật cho một hành vi vi phạm.
Không xử lý kỷ luật lao động đối với người lao động đang trong thời gian: nghỉ ốm đau, điều dưỡng; nghỉ việc được sự đồng ý của người sử dụng lao động; đang bị tạm giữ, tạm giam; đang chờ kết quả của cơ quan có thẩm quyền điều tra xác minh và kết luận đối với hành vi vi phạm được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 125 của Bộ luật này; người lao động nữ mang thai; người lao động nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Không xử lý kỷ luật đối với người lao động vi phạm khi mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi.

4.2. Trình tự xử lý kỷ luật sa thải

Bước 1: Phát hiện hành vi vi phạm và lập biên bản (nếu có).
Bước 2: Thu thập chứng cứ, xác minh lỗi.
Bước 3: Thông báo mời họp xử lý kỷ luật: Ít nhất 05 ngày làm việc trước ngày họp, phải thông báo nội dung, thời gian, địa điểm cuộc họp, người bị xử lý, hành vi vi phạm cho người lao động, tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, người đại diện theo pháp luật (nếu NLĐ dưới 15 tuổi).
Bước 4: Tiến hành cuộc họp xử lý kỷ luật:
- Cuộc họp phải được lập biên bản, có chữ ký của các thành phần tham dự. Trường hợp có người không ký thì người ghi biên bản phải nêu rõ họ tên, lý do không ký (nếu có) vào biên bản.
- Nếu người lao động vắng mặt sau 03 lần thông báo hợp lệ thì người sử dụng lao động vẫn có quyền tiến hành cuộc họp.
Bước 5: Ban hành Quyết định xử lý kỷ luật sa thải:
- Trong thời hiệu xử lý kỷ luật (tối đa 06 tháng, hoặc 12 tháng đối với các hành vi liên quan trực tiếp đến tài chính, tài sản, tiết lộ bí mật công nghệ, kinh doanh của người sử dụng lao động – Điều 123 BLLĐ).
- Quyết định phải được gửi đến người lao động, tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

5. Lời khuyên từ LUẬTSƯ.NET

Kỷ luật sa thải là một biện pháp “cực chẳng đã” nhưng đôi khi cần thiết. Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình:

Đối với Người sử dụng lao động:
– Xây dựng Nội quy lao động rõ ràng, cụ thể hóa các hành vi vi phạm và hình thức xử lý tương ứng, đăng ký nội quy lao động theo đúng quy định.
– Luôn tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc và trình tự xử lý kỷ luật.
– Thu thập đầy đủ, khách quan bằng chứng chứng minh lỗi của người lao động.
– Tham khảo ý kiến của luật sư để đảm bảo quy trình xử lý kỷ luật đúng pháp luật, giảm thiểu rủi ro tranh chấp.

Đối với Người lao động:
– Nắm vững các quy định trong Hợp đồng lao động, Nội quy lao động và pháp luật lao động.
– Thực hiện đúng nghĩa vụ của mình, tránh các hành vi vi phạm có thể dẫn đến sa thải.
– Khi bị xử lý kỷ luật, cần bình tĩnh, chủ động thực hiện quyền tự bào chữa, yêu cầu sự tham gia của tổ chức đại diện.
– Nếu cho rằng quyết định sa thải là trái pháp luật, cần tìm đến sự tư vấn của luật sư để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Việc hiểu rõ các quy định pháp luật về kỷ luật sa thải không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành ổn định mà còn bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động, góp phần xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, bền vững. Nếu có bất kỳ vướng mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ LUẬTSƯ.NET để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời!

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/

Xem thêm:
Nghỉ việc riêng (kết hôn, tang chế…) – Hiểu đúng luật để đảm bảo quyền lợi về lương
Ốm đau bất ngờ? Hiểu đúng chế độ nghỉ & BHXH để an tâm điều trị và bảo toàn quyền lợi!
Nghỉ thai sản – “Đặc quyền” cho mẹ, “Trách nhiệm ngọt ngào” cho cha – Hiểu đúng để hưởng trọn quyền lợi BHXH!
Làm việc theo ca – Quy định pháp luật và bí quyết bố trí hợp lý để tối ưu hoạt động doanh nghiệp
Nội quy lao động chuẩn luật – Checklist 9 ‘Điểm vàng’ bắt buộc bảo vệ doanh nghiệp!
Giải mã nội quy lao động – Từ A-Z quy trình xây dựng và đăng ký tại sở LĐTBXH
Xử lý kỷ luật lao động – “Cẩm nang” pháp lý cho doanh nghiệp và người lao động

Kỷ luật sa thải – “Tấm khiên” pháp lý của doanh nghiệp hay “Án tử” cho người lao động?

1. Kỷ luật sa thải là gì?

2. Những hành vi vi phạm nào có thể bị áp dụng hình thức kỷ luật sa thải?

a) Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc:

c) Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật:

d) Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng: