Luật sư soạn hợp đồng gian dối – Có thể bị xử lý như thế nào?

Ngưỡng giới giữa nghề luật và hành vi phạm pháp

Hợp đồng là công cụ pháp lý giúp các bên đảm bảo quyền và lợi ích. Trong lĩnh vực đất đai, hợp đồng do luật sư soạn đóng vai trò then chốt trong việc xác lập sự minh bạch và tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, nếu hợp đồng chứa yếu tố gian dối, và luật sư biết rõ nhưng vẫn hợp thức hóa, thì chính luật sư có thể bị xử lý hình sự, thậm chí mất luôn nghề.

Căn cứ pháp luật

2.1. Theo Luật Luật sư 2006 (sửa đổi, bổ sung 2012)

• Điều 5 yêu cầu luật sư phải trung thực và tôn trọng sự thật khách quan.
• Điều 9 nghiêm cấm luật sư “lừa dối khách hàng”, cung cấp hoặc hướng dẫn khách hàng cung cấp “tài liệu sai sự thật”, hoặc “tiếp tay vi phạm pháp luật”.

Luật sư vi phạm những điều này không chỉ bị xử lý hành chính/kỷ luật, mà có thể mất chứng chỉ và bị xóa tên khỏi danh sách hành nghề.

2.2. Theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025)

• Điều 174 – Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản: nếu luật sư biết và giúp thiết lập hợp đồng gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản, sẽ bị xem là đồng phạm, có thể nhận án chung thân và phạt tiền lên tới 100 triệu đồng.
• Điều 341 – Tội làm giả tài liệu: nếu luật sư làm hoặc sử dụng tài liệu giả để hợp thức hóa hợp đồng, cũng bị truy cứu hình sự.
• Điều 360 – Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng: nếu luật sư cẩu thả trong nghiệp vụ gây thiệt hại lớn, vẫn có thể chịu trách nhiệm hình sự.

Khi nào luật sư bị xem là “đồng phạm”?

Theo Điều 17 BLHS, luật sư là đồng phạm giúp sức nếu:

• Biết rõ hợp đồng giả, nhưng vẫn soạn, bàn bạc, hỗ trợ khách hàng;
• Nhận lợi ngoài hợp đồng chính thức (phí ngoài, hoa hồng…);
• Có sự thỏa thuận cụ thể với khách hàng nhằm thực hiện hành vi gian dối đó.

Nếu không biết, nhưng có dấu hiệu bất thường mà vẫn thực hiện, luật sư vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Vụ án thực tế: Luật sư soạn hợp đồng gian dối để “chạy án”

Một minh chứng tiêu biểu được báo chí đưa tin: “Hai luật sư lừa đảo ‘chạy án’ bị tuyên án 21 năm tù” — Cơ quan chức năng xác định: năm 2020, luật sư Nguyễn Thiện Hiệp và cấp dưới Nguyễn Quang Trung (là luật sư) đã soạn hợp đồng và phụ lục “chạy án” trị giá tổng cộng gần 5 tỷ đồng để “chạy án” cho bị cáo trong vụ đa cấp. Hậu quả, Hiệp bị 13 năm tù, Trung 8 năm tù. Cụ thể, luật sư Trung đã soạn hợp đồng dịch vụ pháp lý trị giá 200 triệu đồng theo chỉ đạo của Hiệp, nhằm hỗ trợ đưa tiền 5 tỷ “chạy án”. Tòa tuyên Trung là đồng phạm biết rõ nội dung gian dối, dù không hưởng lợi trực tiếp, vẫn chịu 8 năm tù theo Điều 174 BLHS.

Vụ án này rõ ràng khẳng định: luật sư tham gia soạn hợp đồng gian dối, tiếp tay hành vi phạm pháp nghiêm trọng, sẽ bị khởi tố, truy tố và phạt tù nặng.

Xử lý kỷ luật nghề nghiệp

Ngay cả khi luật sư không bị truy cứu hình sự, hành vi tiếp tay cho hợp đồng gian dối vẫn dẫn đến:

• Bị thu hồi chứng chỉ hành nghề (Điều 18 Luật Luật sư);
• Bị cấm hành nghề vĩnh viễn nếu vi phạm nghiêm trọng (sửa đổi 2012);
• Bị xóa tên khỏi Đoàn luật sư, mất uy tín và mọi hoạt động nghề.

Lời khuyên dành cho luật sư – và người dân

Luật sư: Luôn kiểm tra kỹ hồ sơ, văn bản gốc, cảnh giác khi khách yêu cầu ký hợp đồng bất thường, sử dụng tài liệu “không minh bạch”.

Người dân và người học luật: Chọn luật sư có tố chất đạo đức, minh bạch; nếu phát hiện dấu hiệu gian dối trong hợp đồng, nên tham khảo nhiều nguồn, yêu cầu thẩm định chuyên sâu.

Kết luận

Luật sư soạn hợp đồng không đơn thuần là “tư vấn”, mà là người đạo diễn hình ảnh pháp lý của giao dịch. Nếu hợp đồng có yếu tố gian dối, và luật sư vẫn tham gia, thì họ không chỉ là người gián tiếp tiếp tay cho hành vi trái pháp luật, mà còn phải chịu trách nhiệm nghiêm khắc, từ vụ án hình sự đến mất nghề, bị cách chức, thậm chí trả giá bằng tự do.

Xem thêm 

Bóng tối của lòng tin: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và những hệ lụy đau lòng

Mở Công ty tư vấn du học rồi lừa đảo hàng chục người

Công Ty Bất Động Sản Lừa Đảo: Dấu Hiệu và Cách Phòng Tránh(Mở trong cửa số mới)