Lái xe quá tốc độ, lấn làn, vượt đèn đỏ gây chết người – Phân tích Điều 260 BLHS

1. Thực trạng hành vi vi phạm

Trong thực tế giao thông tại Việt Nam, các hành vi chạy quá tốc độ, vượt đèn đỏ, lấn làn diễn ra khá phổ biến. Nhiều người cho rằng đây chỉ là những lỗi hành chính, song thực tế đã có không ít vụ việc để lại hậu quả đặc biệt nghiêm trọng: tai nạn chết người, thương tật nặng, thiệt hại tài sản lớn.

Điều này cho thấy các hành vi tưởng chừng “nhỏ” trong giao thông đường bộ hoàn toàn có thể chuyển hóa thành tội phạm hình sự khi hậu quả đủ nghiêm trọng.

2. Khung pháp lý điều chỉnh

Theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

• Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Các hành vi lấn làn, chạy quá tốc độ, vượt đèn đỏ đều là những vi phạm rõ ràng theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP (Điều 6, Điều 7) sẽ bị xử phạt hành chính.

• Trong trường hợp, nếu gây chết người hoặc gây thương tích, tổn hại sức khỏe cho người khác với tỷ lệ từ 61% trở lên; hoặc gây thiệt hại tài sản từ 100 triệu đồng thì người vi phạm có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm (khoản 1 Điều 260 BLHS).
• Còn nếu hậu quả nghiêm trọng hơn, như làm chết 02 người trở lên, hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, mức hình phạt có thể lên đến 15 năm tù (khoản 2, khoản 3 Điều 260 BLHS).

Như vậy, yếu tố hậu quả thực tế (chết người, thương tật nặng, thiệt hại tài sản lớn) chính là căn cứ quyết định việc chuyển từ xử phạt hành chính sang truy cứu trách nhiệm hình sự.

3. Phân biệt xử lý hành chính và hình sự

• Xử phạt hành chính: Khi vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, lấn làn nhưng chưa gây hậu quả, người vi phạm bị xử phạt theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP (phạt tiền, tước giấy phép lái xe…).
• Truy cứu trách nhiệm hình sự: Khi hành vi vi phạm trực tiếp gây ra hậu quả chết người hoặc thương tích nặng, sẽ bị xử lý theo Điều 260 BLHS.

Ví dụ thực tiễn: Một tài xế ô tô phóng nhanh vượt đèn đỏ, tông vào xe máy khiến nạn nhân tử vong. Trong trường hợp này, cơ quan điều tra sẽ khởi tố người lái xe về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 BLHS.

4. Ý nghĩa của việc xử lý hình sự

Việc áp dụng Điều 260 BLHS có ý nghĩa răn đe và phòng ngừa. Nó khẳng định rằng mỗi hành vi vi phạm giao thông, dù ban đầu chỉ là lỗi hành chính, vẫn tiềm ẩn khả năng gây hậu quả chết người và có thể bị xử lý hình sự.

Qua đó, pháp luật nhấn mạnh trách nhiệm của người lái xe: không chỉ là tuân thủ luật, mà còn là bảo vệ tính mạng của chính mình và người khác.

5. Kết luận và khuyến nghị

Người tham gia giao thông cần hiểu rằng: chạy đúng tốc độ, đi đúng làn, tuân thủ tín hiệu đèn không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là hành vi bảo vệ sự an toàn chung của xã hội.

Trong trường hợp vi phạm gây hậu quả chết người, việc xử lý theo Điều 260 BLHS là hoàn toàn có căn cứ pháp luật, cần thiết để giữ vững trật tự, an toàn giao thông và góp phần hạn chế tai nạn.

Xem thêm 

Quyền lợi của người tiêu dùng dễ bị tổn thương có gì đặc biệt?

Quyền và nghĩa vụ mà người tiêu dùng cần biết năm 2025

Trách nhiệm bảo đảm an toàn thông tin cho người tiêu dùng

Bồi thường thiệt hại: Có nguyên tắc, có giới hạn