Giao dịch dân sự là một phần quan trọng trong đời sống pháp lý của mỗi cá nhân, đóng vai trò quyết định trong việc bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia. Tuy nhiên, đối với những người chưa đủ 18 tuổi, pháp luật Việt Nam đã đặt ra những quy định đặc biệt nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Khi một người chưa thành niên tham gia vào các giao dịch dân sự, có sự phân biệt giữa các giao dịch có lợi và giao dịch có hại đối với quyền lợi của họ.
Quy định về người chưa thành niên
Theo quy định tại Điều 21 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định người chưa thành niên:
– Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.
– Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.
– Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.
– Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
Giao dịch dân sự đối với người chưa thành niên có hiệu lực hay không?
(1) Đối với người chưa đủ 6 tuổi
Theo Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về đại diện theo pháp luật của cá nhân:
– Cha, mẹ đối với con chưa thành niên.
– Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.
– Người do Tòa án chỉ định trong trường hợp không xác định được người đại diện quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.
Tuy nhiên, tại khoản 2 Điều 125 Bộ luật Dân sự 2015 quy định giao dịch dân sự của người chưa thành niên không bị vô hiệu trong trường hợp sau đây:
– Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu hàng ngày của người đó;
– Giao dịch dân sự chỉ làm phát sinh quyền hoặc chỉ miễn trừ nghĩa vụ cho người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự với người đã xác lập, thực hiện giao dịch với họ;
– Giao dịch dân sự được người xác lập giao dịch thừa nhận hiệu lực sau khi đã thành niên hoặc sau khi khôi phục năng lực hành vi dân sự.
(2) Đối với người đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi
Theo khoản 3 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
– Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.
Theo đó, giao dịch dân sự do người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi vẫn có thể được xác lập nếu được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Trừ trường hợp giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày phù hợp với lứa tuổi thì không cần người đại diện theo pháp luật đồng ý vẫn có hiệu lực pháp luật.
(3) Đối với người đủ 15 tuổi đến 18 tuổi
Theo khoản 4 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 quy định thì:
– Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.
Theo đó, giao dịch dân sự do người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi vẫn có thể được xác lập nếu được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác.
Như vậy, đối với người chưa thành niên tự mình xác lập các giao dịch dân sự chưa đủ điều kiện để giao dịch theo quy định pháp luật thì giao dịch dân sự có có thể bị vô hiệu.
