Livestream hàng giả, PR hàng nhái – Lỗ hổng pháp lý cần bịt lại ngay!

Đánh giá bài viết

Thực trạng hàng giả và vấn đề pháp lý đặt ra

Hàng giả, hàng nhái và hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ đã trở thành vấn nạn nhức nhối trong đời sống kinh tế – xã hội tại Việt Nam. Từ thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc chữa bệnh đến hàng tiêu dùng, điện tử, thời trang… đều có thể bị làm giả, gây ra những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, tài chính cho người tiêu dùng, ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp chân chính và làm méo mó môi trường kinh doanh. Đặc biệt, trong thời đại thương mại điện tử và mạng xã hội phát triển mạnh, việc tiêu thụ và quảng bá hàng giả lại càng trở nên dễ dàng, nhanh chóng và khó kiểm soát.

Mặc dù hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay đã có các quy định điều chỉnh đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả (như Luật Sở hữu trí tuệ 2005, Bộ luật Hình sự 2015, Nghị định 98/2020/NĐ-CP…), nhưng trên thực tế, việc áp dụng pháp luật còn nhiều hạn chế. Một số quy định chưa đủ sức răn đe, chưa theo kịp thực tiễn; các hình thức vi phạm mới như “livestream bán hàng giả”, “PR sản phẩm không rõ nguồn gốc” chưa được xử lý hiệu quả. Từ thực trạng này, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải sửa đổi, hoàn thiện pháp luật nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tạo lập môi trường kinh doanh lành mạnh.

Tăng mức phạt hành chính – Biện pháp cần thiết để nâng cao tính răn đe

Theo quy định tại Nghị định 98/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, mức phạt cao nhất đối với cá nhân là 200 triệu đồng và tổ chức là 400 triệu đồng. Tuy nhiên, trên thực tế, những mức phạt này lại quá thấp so với lợi nhuận mà các đối tượng vi phạm thu được. Nhiều cá nhân, doanh nghiệp bất chấp vi phạm vì lợi ích kinh tế quá lớn, coi tiền phạt như “chi phí kinh doanh”.

Không ít trường hợp livestream bán hàng giả, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc trên nền tảng mạng xã hội có thể mang về doanh thu hàng trăm triệu đồng chỉ trong vài ngày, trong khi mức xử phạt tối đa lại không đủ để triệt tiêu động cơ phạm tội. Ngoài ra, biện pháp xử phạt hiện tại chưa linh hoạt và chưa gắn với các hình thức hạn chế hoạt động kinh doanh vi phạm (như tịch thu phương tiện bán hàng, thu hồi tên miền, cấm hoạt động thương mại điện tử…).

Do đó, cần sửa đổi quy định theo hướng:

Tăng mức phạt tiền tối đa: Đề xuất nâng mức phạt đối với cá nhân lên 500 triệu đồng và tổ chức lên đến 01 tỷ đồng trong các trường hợp vi phạm nghiêm trọng hoặc có tình tiết tăng nặng (tái phạm, có tổ chức, quy mô lớn…).
Bổ sung các hình phạt bổ sung mạnh hơn: như đình chỉ hoạt động kinh doanh, tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh, cấm quảng cáo, buộc cải chính thông tin sai lệch trên các nền tảng mạng xã hội, phạt theo doanh thu thu được từ hành vi vi phạm.

Việc nâng mức xử phạt không chỉ mang ý nghĩa tài chính mà còn thể hiện thái độ kiên quyết của Nhà nước trong cuộc chiến chống hàng giả.

Tăng thẩm quyền điều tra cho lực lượng Quản lý thị trường

Hiện nay, lực lượng Quản lý thị trường (sau đây gọi tắt là “QLTT”) là đơn vị đầu tiên tiếp cận và phát hiện nhiều vụ vi phạm liên quan đến hàng giả. Tuy nhiên, theo quy định pháp luật hiện hành, QLTT chỉ có thẩm quyền xử phạt hành chính hoặc chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra. Việc này khiến nhiều vụ việc bị trì hoãn, mất dấu vết hoặc không được điều tra chuyên sâu vì vướng mắc trong phối hợp liên ngành.

Một số mô hình trên thế giới, như Trung Quốc, Singapore hay Thái Lan đã trao cho lực lượng tương tự QLTT một số quyền điều tra sơ bộ, giúp xử lý nhanh chóng và kịp thời các đường dây sản xuất, tiêu thụ hàng giả trước khi chuyển sang điều tra hình sự. Đây là mô hình có thể nghiên cứu và áp dụng linh hoạt tại Việt Nam.

Kiến nghị cụ thể:

Sửa đổi Luật tổ chức QLTT hoặc văn bản dưới luật để cho phép QLTT được thực hiện một số hoạt động điều tra sơ bộ như thu thập chứng cứ ban đầu, lấy lời khai, tạm giữ hàng hóa, phương tiện và tang vật trong thời gian ngắn.
Thành lập tổ công tác liên ngành chuyên trách (gồm QLTT – Công an – Hải quan – Sở Y tế…) với cơ chế phân công rõ ràng, trách nhiệm minh bạch, vừa bảo đảm tính hợp pháp vừa nâng cao hiệu quả phòng chống hàng giả.
Tăng cường đào tạo chuyên môn về điều tra và nhận diện hàng giả cho lực lượng QLTT, giúp lực lượng này đủ năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mở rộng.

Việc mở rộng thẩm quyền cho QLTT không đồng nghĩa với lấn sân cơ quan điều tra, mà là biện pháp tăng tính chủ động trong giai đoạn đầu, nhằm “bịt lỗ hổng” trong xử lý các vụ việc vi phạm hàng giả hiện nay.

Bổ sung chế tài hình sự đối với hành vi tiếp tay, PR hàng giả – Yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn

Sự bùng nổ của mạng xã hội và thương mại điện tử đã làm xuất hiện một nhóm hành vi vi phạm mới: người nổi tiếng (celebrities), người có tầm ảnh hưởng (KOLs, influencers) nhận quảng cáo hoặc trực tiếp livestream bán sản phẩm không rõ nguồn gốc, thậm chí hàng giả, hàng nhái. Tuy nhiên, do khoảng trống pháp lý, những đối tượng này thường chỉ bị xử phạt hành chính nhẹ, hoặc thậm chí không bị xử lý nếu không trực tiếp là chủ thể kinh doanh.

Thực tế cho thấy, việc “tiếp tay” bằng hình ảnh, uy tín cá nhân của KOLs đã góp phần thúc đẩy tiêu thụ hàng giả, gây thiệt hại nghiêm trọng cho người tiêu dùng, đặc biệt là người trẻ tuổi. Tuy nhiên, để xử lý hình sự hành vi này là rất khó, bởi Điều 194 BLHS 2015 hiện chỉ áp dụng với chủ thể trực tiếp sản xuất hoặc buôn bán hàng giả; còn Điều 17, Điều 18 BLHS 2015 về đồng phạm lại khó chứng minh trong các trường hợp PR hay quảng bá.

Vì vậy, cần thiết phải:

Bổ sung tình tiết “quảng cáo, giới thiệu sản phẩm mà biết rõ là hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc” vào cấu thành của Điều 194 BLHS, nhằm xử lý hình sự những cá nhân sử dụng danh tiếng, hình ảnh để tiếp tay cho hàng giả.
Xây dựng tội danh mới độc lập trong Bộ luật Hình sự, như “Tội tiếp tay cho hành vi buôn bán hàng giả” hoặc “Tội sử dụng hình ảnh để quảng bá sản phẩm vi phạm pháp luật”, áp dụng cho những người không trực tiếp kinh doanh nhưng thu lợi bất chính từ việc PR sản phẩm vi phạm.
Gắn trách nhiệm hình sự và dân sự cho người quảng cáo sai lệch nếu gây hậu quả nghiêm trọng (thiệt hại tài sản, sức khỏe của người tiêu dùng…).

Giải pháp này sẽ vừa có tính răn đe, vừa định hướng ý thức cộng đồng, đặc biệt là giới nghệ sĩ, người có ảnh hưởng, giúp họ thận trọng và có trách nhiệm hơn với sản phẩm mình đại diện.

Kết luận: Cần một bước đi mạnh mẽ trong cải cách pháp luật về hàng giả

Hành vi sản xuất, buôn bán và tiếp tay cho hàng giả đang ngày càng tinh vi, có tổ chức và biến tướng dưới nhiều hình thức mới. Hệ thống pháp luật hiện nay, dù có nền tảng, nhưng vẫn tồn tại những khoảng trống, kẽ hở cần được lấp đầy bằng những sửa đổi có tính thực tiễn và quyết liệt.

Việc sửa đổi pháp luật không chỉ dừng ở việc tăng nặng chế tài mà còn cần tư duy toàn diện: nâng cao năng lực của cơ quan thực thi, mở rộng đối tượng chịu trách nhiệm pháp lý, tăng cường phối hợp liên ngành, và đặc biệt là chú trọng đến vai trò của mạng xã hội, người có ảnh hưởng trong xu hướng tiêu dùng hiện đại. Chỉ khi xử lý đồng bộ cả “người sản xuất – người tiêu thụ – người tiếp tay”, chúng ta mới có thể thực sự đẩy lùi vấn nạn hàng giả, tạo dựng một môi trường thương mại minh bạch, bền vững, công bằng và có trách nhiệm.

Xem thêm:

Luật sư tư vấn giải quyết tranh chấp quyền nuôi con

Vi phạm hành chính và những nguyên tắc xử lý cơ bản

Vi phạm hành chính – Khi nào thì được giảm nhẹ hay tăng nặng?

Nếu quý vị cần tư vấn hay hỗ trợ về bất kỳ vấn đề pháp lý nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và giúp đỡ!

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!”

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/