NLĐ có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng trong một số trường hợp nhất định và cần phải đáp ứng những điều kiện tại Bộ luật Lao động.
1. Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng của NLĐ
Đơn phương chấm dứt hợp đồng phải báo trước
Tại khoản 1 Điều 35 Bộ luật Lao động, NLĐ khi đơn phương chấm dứt hợp đồng phải báo trước như sau:
- Ít nhất 45 ngày đối với loại hợp đồng không xác định thời hạn.
- Ít nhất 30 ngày đối với loại hợp đồng có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng.
- Ít nhất 03 ngày đối với loại hợp đồng có thời hạn dưới 12 tháng.
- Đối với các ngành, nghề đặc thù được quy định tại Điều 7 Nghị định 145/2020/NĐ-CP:
- Ít nhất 120 ngày đối với loại hợp đồng không xác định thời hạn hoặc có xác định thời hạn từ 12 tháng trở lên.
- Ít nhất bằng một phần tư thời hạn của hợp đồng lao động (HĐLĐ) đối với hợp đồng có thời hạn dưới 12 tháng.
Đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần báo trước
Tại khoản 2 Điều 25 Bộ luật Lao động, NLĐ khi đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần phải báo trước như sau:
- Không được bố trí đúng công việc.
- Không được làm việc đúng địa điểm hoặc không được đảm bảo điều kiện làm việc theo thoả thuận.
- Không được trả đủ lương hoặc trả không đúng thời hạn.
- Bị người sử dụng lao động ngược đãi, đánh đập hoặc bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
- Người lao động mang thai:
- Có chỉ định của bác sĩ yêu cầu phải nghỉ việc để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi.
- Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định trừ trường hợp có thoả thuận khác.
- NSDLĐ cung cấp thông tin không trung thực làm ảnh hưởng đến việc thực hiện HĐLĐ.
2. Quyền lợi của NLĐ khi đơn phương chấm dứt hợp đồng hợp pháp
- Được hưởng trợ cấp thôi việc theo quy định Bộ luật Lao động nếu đủ điều kiện.
- Ngoài ra tại Điều 48 Bộ luật Lao động, NLĐ khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ còn được hưởng các quyền lợi:
- Được thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mình.
- Được hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng BHXH, BHTN và trả lại bản chính giấy tờ nếu NSDLĐ đã giữ.
- Cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của NLĐ nếu có yêu cầu.
- Chi phí sao, gửi tài liệu do NSDLĐ trả.
3. Trách nhiệm khi NLĐ đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật
Mặc dù được hưởng những quyền lợi khi chấm dứt hợp đồng. Tuy nhiên khi NLĐ thực hiện không đúng quy định thì cần phải chịu những trách nhiệm như sau:
- Không được trợ cấp thôi việc.
- Bồi thường cho người sử dụng lao động một khoản tiền tương đương với tiền lương của những ngày không báo trước.
- Phải hoàn trả cho NSDLĐ chi phí đào tạo đối với hợp đồng đào tạo nghề giữa NSDLĐ và NLĐ.
Kết luận
Theo những phân tích nêu trên, NLĐ có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ không báo trước hoặc phải báo trước theo quy định tại Bộ luật Lao động. Tuy nhiên, để tránh rủi ro pháp lý và đảm bảo quyền lợi của mình thì NLĐ cần tuân thủ những quy định về thời gian báo trước và hiểu biết những hậu quả khi không thực hiện đúng quy định pháp luật về đơn phương chấm dứt HĐLĐ.
