Pháp luật Hải quan & Logistics - 'Xương sống' hay 'Mê cung' của Xuất nhập khẩu?

Đánh giá bài viết

Hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) là huyết mạch của nền kinh tế mở, nhưng để dòng chảy hàng hóa xuyên biên giới diễn ra thông suốt, doanh nghiệp phải điều hướng thành công qua hai “cửa ải” pháp lý quan trọng: Hải quan và Logistics. Pháp luật về Hải quan đảm bảo sự tuân thủ các quy định quản lý nhà nước, thu thuế, trong khi pháp luật về Logistics điều chỉnh các dịch vụ hỗ trợ cho việc di chuyển và lưu trữ hàng hóa. Hai lĩnh vực này tuy riêng biệt nhưng lại liên kết chặt chẽ, đôi khi tạo thành một “mê cung” phức tạp. LUẬTSƯ.NET sẽ giúp bạn làm rõ “xương sống” pháp lý này, nhận diện các quy định cốt lõi và những điểm cần lưu ý để hoạt động XNK của bạn hiệu quả và đúng luật.

1. Phân định vai trò: Pháp luật hải quan và pháp luật Logistics trong XNK

a) Pháp luật về hải quan:
– Tập trung vào các quy định quản lý nhà nước đối với hàng hóa XNK, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh. Nội dung chính bao gồm
– Thủ tục hải quan (khai báo, kiểm tra, giám sát, thông quan).
– Chính sách thuế đối với hàng hóa XNK (thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu, thuế TTĐB…).
– Phân loại hàng hóa (mã HS), xác định trị giá hải quan.
– Kiểm tra sau thông quan.
– Xử lý vi phạm pháp luật hải quan.
– Văn bản pháp lý chính: Luật Hải quan số 54/2014/QH13, Nghị định 08/2015/NĐ-CP (sửa đổi bởi NĐ 59/2018/NĐ-CP), Thông tư 38/2015/TT-BTC (sửa đổi bởi TT 39/2018/TT-BTC), Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu…

b) Pháp luật về Logistics (trong phạm vi XNK):
– Điều chỉnh các hoạt động dịch vụ liên quan đến việc tổ chức vận chuyển, lưu kho, làm thủ tục và phân phối hàng hóa XNK. Nội dung chính bao gồm:
– Hợp đồng vận tải đa phương thức, vận tải đơn lẻ (đường biển, hàng không, đường bộ…).
– Hoạt động của đại lý giao nhận (Freight Forwarder).
– Dịch vụ kho bãi, lưu giữ hàng hóa.
– Dịch vụ làm thủ tục hải quan (đại lý hải quan).
– Bảo hiểm hàng hóa vận chuyển.
– Văn bản pháp lý chính: Luật Thương mại 2005 (về dịch vụ logistics, đại lý, ủy thác…), Bộ luật Hàng hải Việt Nam, Luật Hàng không dân dụng Việt Nam, Bộ luật Dân sự (về hợp đồng), các Công ước quốc tế về vận tải…

Hiểu đơn giản: Hải quan là “người gác cổng” của Nhà nước kiểm soát hàng hóa ra vào lãnh thổ. Logistics là các dịch vụ “người vận chuyển, tổ chức” giúp hàng hóa đi từ điểm A đến điểm B, bao gồm cả việc hỗ trợ “qua cổng” hải quan.

2. Pháp luật hải quan: Những điểm “nóng” doanh nghiệp cần nắm vững

a) Thủ tục Hải quan điện tử (VNACCS/VCIS):
Hầu hết thủ tục hải quan hiện nay được thực hiện qua hệ thống điện tử. Doanh nghiệp (hoặc đại lý hải quan) phải khai báo chính xác, đầy đủ thông tin trên tờ khai hải quan điện tử. Việc phân luồng (Xanh, Vàng, Đỏ) quyết định mức độ kiểm tra (miễn kiểm tra hồ sơ/thực tế, kiểm tra hồ sơ, kiểm tra cả hồ sơ và thực tế hàng hóa).

b) Trách nhiệm của người khai hải quan:
Chủ hàng hóa hoặc người được ủy quyền (đại lý hải quan) chịu trách nhiệm hoàn toàn trước pháp luật về tính chính xác, trung thực của nội dung khai báo và các chứng từ nộp, xuất trình. Sai sót có thể dẫn đến chậm trễ thông quan, bị xử phạt vi phạm hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu nghiêm trọng.

c) Phân loại hàng hóa (Mã HS) và trị giá hải quan:
Đây là hai yếu tố quyết định số thuế phải nộp và chính sách quản lý hàng hóa.
- – Mã HS: Áp sai mã HS có thể dẫn đến nộp thiếu/thừa thuế, vi phạm chính sách mặt hàng.
- – Trị giá Hải quan: Phải khai báo đúng trị giá giao dịch hoặc xác định theo các phương pháp quy định. Khai sai trị giá (thường là khai thấp hơn) để trốn thuế là hành vi gian lận bị xử lý nghiêm.

d) Thuế và thời hạn nộp thuế:
Nắm rõ các loại thuế phải nộp (thuế NK, XK, GTGT…) và thời hạn nộp thuế theo quy định để tránh bị tính tiền chậm nộp. Lưu ý các trường hợp được miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế (nếu đủ điều kiện).

e) Kiểm tra sau thông quan (Post-Clearance Audit – PCA):
Cơ quan hải quan có quyền kiểm tra lại hồ sơ, sổ sách, chứng từ và thực tế hàng hóa đã thông quan trong vòng 05 năm. Doanh nghiệp phải lưu trữ đầy đủ hồ sơ XNK và sẵn sàng giải trình khi có yêu cầu.

3. Pháp luật Logistics: Đảm bảo dòng chảy hàng hóa hiệu quả và an toàn

a) Hợp đồng vận tải:
– Là cơ sở pháp lý ràng buộc trách nhiệm giữa người gửi hàng và người vận chuyển. Cần quy định rõ:
– Thông tin hàng hóa, tuyến đường, phương tiện vận tải.
– Thời gian giao nhận, cước phí và các chi phí liên quan.
– Trách nhiệm của mỗi bên đối với hàng hóa trong quá trình vận chuyển (mất mát, hư hỏng, chậm trễ).
– Giới hạn trách nhiệm của người vận chuyển (theo luật hoặc công ước quốc tế…).
Lưu ý: Vận đơn đường biển và Vận đơn hàng không là những chứng từ vận tải quan trọng, đồng thời là bằng chứng của hợp đồng vận tải.

b) Vai trò và trách nhiệm của đại lý giao nhận:
Forwarder có thể đóng vai trò là người môi giới chỉ thu xếp dịch vụ hoặc là người vận chuyển tự phát hành vận đơn.
Hợp đồng dịch vụ logistics với Forwarder cần làm rõ phạm vi công việc (thu xếp vận tải, làm thủ tục hải quan, kho bãi…), chi phí và trách nhiệm của họ trong từng khâu.

c) Dịch vụ kho bãi:
Hợp đồng thuê kho cần quy định rõ về điều kiện bảo quản, trách nhiệm trông giữ hàng hóa, bảo hiểm kho hàng, quyền cầm giữ hàng hóa của chủ kho khi khách hàng chưa thanh toán phí.

d) Bảo hiểm hàng hóa XNK:
Mặc dù không phải lúc nào cũng bắt buộc theo luật định (trừ khi hợp đồng hoặc Incoterms yêu cầu), việc mua bảo hiểm là biện pháp quản lý rủi ro cực kỳ quan trọng để bảo vệ giá trị lô hàng trước những tổn thất không lường trước trong quá trình vận chuyển và lưu kho.

4. Sự gắn kết Hải quan – Logistics và những vướng mắc thường gặp

Hai lĩnh vực này tương tác mật thiết và sự trục trặc ở một khâu có thể ảnh hưởng dây chuyền:

a) Đồng bộ hóa chứng từ:
Thông tin trên Tờ khai Hải quan phải khớp với thông tin trên Vận đơn, Hóa đơn thương mại, Phiếu đóng gói… Sai lệch dù nhỏ cũng có thể gây chậm trễ thông quan.

b) Phối hợp về thời gian:
Chậm trễ trong khâu vận tải (logistics) có thể khiến doanh nghiệp lỡ thời hạn nộp hồ sơ hải quan hoặc giao hàng. Ngược lại, thủ tục hải quan kéo dài (do sai sót hồ sơ, kiểm hóa…) gây phát sinh chi phí lưu kho, lưu bãi, phí DEM/DET cho hãng tàu/hãng hàng không (logistics).

c) Trách nhiệm pháp lý khi có tổn thất:
Hàng hóa bị hư hỏng tại cảng sau khi dỡ hàng nhưng trước khi thông quan, ai chịu trách nhiệm? Việc xác định điểm chuyển giao rủi ro (theo Incoterms) và trách nhiệm của từng bên liên quan (người bán, người mua, người vận chuyển, đơn vị khai thác cảng, hải quan…) là rất phức tạp.

d) Chi phí phát sinh:
Các chi phí không lường trước từ cả hai phía (phí kiểm hóa, phí giám định hải quan, phí DEM/DET, phí xử lý chứng từ phát sinh…) cần được dự trù và quy định rõ trong hợp đồng.

5. Lời khuyên từ LUẬTSƯ.NET

Để hoạt động XNK vận hành trơn tru, giảm thiểu rủi ro pháp lý và chi phí không đáng có, doanh nghiệp cần:

Nắm vững quy trình nghiệp vụ: Hiểu rõ các bước khai báo hải quan, quy trình làm việc của các đơn vị logistics.
Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ: Quy trình hóa việc chuẩn bị chứng từ, khai báo hải quan, lựa chọn và giám sát nhà cung cấp dịch vụ logistics.
Lựa chọn đối tác tin cậy: Làm việc với các Đại lý Hải quan, Công ty Logistics có uy tín, năng lực và hiểu biết pháp luật. Soạn thảo hợp đồng dịch vụ chặt chẽ, rõ ràng về phạm vi công việc và trách nhiệm.
Đảm bảo tính chính xác, đồng bộ của chứng từ: Đây là yếu tố then chốt để thông quan nhanh chóng và tránh tranh chấp.
Lưu trữ hồ sơ đầy đủ: Giữ gìn cẩn thận mọi hồ sơ, chứng từ liên quan đến lô hàng XNK ít nhất 05 năm để phục vụ công tác kiểm tra sau thông quan và giải quyết tranh chấp (nếu có).
Cập nhật thay đổi pháp luật: Quy định về hải quan và logistics thường xuyên được cập nhật, cần chủ động theo dõi.
Tham vấn chuyên gia pháp lý: Khi gặp các vấn đề phức tạp, tranh chấp hoặc cần xây dựng các hợp đồng XNK, hợp đồng logistics quan trọng, việc tìm đến luật sư chuyên ngành là giải pháp tối ưu để bảo vệ quyền lợi và đảm bảo tuân thủ pháp luật.

LUẬTSƯ.NET với kinh nghiệm tư vấn pháp luật chuyên sâu về Hải quan, Logistics và Thương mại quốc tế, sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp giải đáp mọi vướng mắc, xây dựng quy trình tuân thủ hiệu quả và xử lý các tranh chấp phát sinh, giúp hoạt động XNK của bạn luôn thuận lợi và an toàn.

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/

Xem thêm:
Hiểu đúng về Cạnh tranh không lành theo Pháp luật Việt Nam
HOÀN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG – “MỞ KHÓA” DÒNG TIỀN HAY “MÊ CUNG” THỦ TỤC PHÁP LÝ?
Giao dịch liên kết & Giá chuyển nhượng – ‘Mắt bão’ rủi ro thuế – Làm sao để quản lý hiệu quả
Hóa đơn điện tử – Không chỉ là xu thế, là bắt buộc!
Hiệp định thương mại tự do – ‘Đại lộ’ cơ hội hay ‘Ma trận’ pháp lý?
Ưu đãi đầu tư – ‘Thỏi nam châm’ hút vốn – Nắm vững chính sách và điều kiện để hưởng lợi tối đa
Đầu tư dự án mới tại Việt Nam – ‘Bản đồ pháp lý’ chi tiết cho nhà đầu tư nước ngoài

Pháp luật Hải quan & Logistics – ‘Xương sống’ hay ‘Mê cung’ của Xuất nhập khẩu?

1. Phân định vai trò: Pháp luật hải quan và pháp luật Logistics trong XNK

a) Pháp luật về hải quan:

b) Pháp luật về Logistics (trong phạm vi XNK):

2. Pháp luật hải quan: Những điểm “nóng” doanh nghiệp cần nắm vững

a) Thủ tục Hải quan điện tử (VNACCS/VCIS):

b) Trách nhiệm của người khai hải quan:

c) Phân loại hàng hóa (Mã HS) và trị giá hải quan:

d) Thuế và thời hạn nộp thuế:

e) Kiểm tra sau thông quan (Post-Clearance Audit – PCA):

3. Pháp luật Logistics: Đảm bảo dòng chảy hàng hóa hiệu quả và an toàn

a) Hợp đồng vận tải:

b) Vai trò và trách nhiệm của đại lý giao nhận:

c) Dịch vụ kho bãi:

d) Bảo hiểm hàng hóa XNK:

4. Sự gắn kết Hải quan – Logistics và những vướng mắc thường gặp

a) Đồng bộ hóa chứng từ:

b) Phối hợp về thời gian:

c) Trách nhiệm pháp lý khi có tổn thất:

d) Chi phí phát sinh:

5. Lời khuyên từ LUẬTSƯ.NET

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Trợ cấp mất việc làm – “Phao cứu sinh” khi doanh nghiệp tái cấu trúc? Khi nào bạn được nhận?

Trợ cấp thôi việc – “Tấm vé an toàn” khi chia tay doanh nghiệp? Điều kiện, cách tính và thời hạn chi trả bạn cần biết!

Chấm dứt HĐLĐ trái luật – “Trái đắng” nào chờ đợi NLĐ & Doanh nghiệp?