Trong các vụ việc pháp lý, người giám định đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc cung cấp những đánh giá, kết luận chuyên môn về các vấn đề cần có kiến thức chuyên sâu mà những người không có chuyên môn không thể đưa ra. Người giám định có thể là chuyên gia trong các lĩnh vực như y tế, kỹ thuật, tài chính, hoặc các ngành nghề khác, giúp Tòa án, cơ quan chức năng đưa ra những quyết định chính xác và công bằng. Quyền và nghĩa vụ của người giám định không chỉ bao gồm việc thực hiện nhiệm vụ một cách khách quan và trung thực, mà còn phải đảm bảo các kết luận giám định của họ được thực hiện đúng quy trình, tránh mọi sự sai sót có thể ảnh hưởng đến kết quả của vụ án.
Người giám định là gì?
Theo quy định Điều 79 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Người giám định là người có kiến thức, kinh nghiệm cần thiết theo quy định của pháp luật về lĩnh vực có đối tượng cần giám định mà Tòa án trưng cầu giám định hoặc được đương sự yêu cầu giám định.
Quyền và nghĩa vụ của người giám định
Theo quy định khoản 1 Điều 80 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
– Được đọc tài liệu có trong hồ sơ vụ án liên quan đến đối tượng giám định; yêu cầu Tòa án cung cấp tài liệu cần thiết cho việc giám định.
– Đặt câu hỏi đối với người tham gia tố tụng về những vấn đề có liên quan đến đối tượng giám định.
– Phải có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án; trình bày, giải thích, trả lời những vấn đề liên quan đến việc giám định và kết luận giám định một cách trung thực, có căn cứ, khách quan.
– Phải thông báo bằng văn bản cho Tòa án về việc không thể giám định được do việc cần giám định vượt quá khả năng chuyên môn, tài liệu cung cấp phục vụ cho việc giám định không đủ hoặc không sử dụng được.
– Phải bảo quản tài liệu đã nhận và gửi trả lại Tòa án cùng với kết luận giám định hoặc cùng với thông báo về việc không thể giám định được.
– Không được tự mình thu thập tài liệu để tiến hành giám định, tiếp xúc với người tham gia tố tụng khác nếu việc tiếp xúc đó làm ảnh hưởng đến kết quả giám định; không được tiết lộ bí mật thông tin mà mình biết khi tiến hành giám định hoặc thông báo kết quả giám định cho người khác, trừ Thẩm phán quyết định trưng cầu giám định.
– Được thanh toán các chi phí có liên quan theo quy định của pháp luật.
– Phải cam đoan trước Tòa án về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình.
Người giám định bị thay đổi trong trường hợp nào?
Theo quy định khoản 2 Điều 80 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Người giám định phải từ chối giám định hoặc bị thay đổi trong những trường hợp sau đây:
– Họ đồng thời là đương sự, người đại diện, người thân thích của đương sự.
– Có căn cứ rõ ràng cho rằng họ có thể không vô tư trong khi làm nhiệm vụ.
– Họ trưng cầu giám định lại về cùng một nội dung trong vụ án, vụ việc mà mình đã thực hiện giám định, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
– Họ đã tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người phiên dịch trong cùng vụ án đó.
– Họ đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó với tư cách là Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên.
Thủ tục từ chối giám định hoặc thay đổi người giám định
Theo quy định Điều 83 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Thủ tục thực hiện như sau:
– Trước khi mở phiên tòa, phiên họp phải được lập thành văn bản nêu rõ lý do của việc từ chối hoặc đề nghị thay đổi.
– Việc từ chối giám định, phiên dịch hoặc đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch tại phiên tòa, phiên họp phải được ghi vào biên bản phiên tòa, phiên họp.
