Bộ luật Hình sự (BLHS) Việt Nam quy định cụ thể về nguyên tắc tổng hợp hình phạt để đảm bảo tính công bằng và phù hợp với mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội.
1. Quyết định hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội
Căn cứ Điều 55 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung quy định như sau:
Đối với hình phạt chính
- Nếu bị cáo bị tuyên cùng cải tạo không giam giữ hoặc cùng tù có thời hạn, các hình phạt này được cộng lại thành hình phạt chung:
- Không quá 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ.
- Không quá 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn.
- Nếu bị cáo bị tuyên cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn:
- Hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành phạt tù theo tỷ lệ cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ thành 01 ngày tù để tổng hợp hình phạt chung.
- Nếu hình phạt nặng nhất trong các hình phạt đã tuyên là chung thân:
- Hình phạt chung là chung thân.
- Nếu hình phạt nặng nhất trong các hình phạt đã tuyên là tử hình:
- Hình phạt chung là tử hình.
Lưu ý:
- Phạt tiền không tổng hợp với các loại hình phạt khác; các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung.
- Trục xuất không tổng hợp với các loại hình phạt khác.
Đối với hình phạt bổ sung
- Các hình phạt đã tuyên cùng loại thì hình phạt chung được quyết định trong giới hạn do BLHS quy định.
- Đối với hình phạt tiền thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung.
- Các hình phạt đã tuyên khác loại thì người bị kết án phải chấp hành tất cả các hình phạt.
2. Tổng hợp hình phạt của nhiều bản án
Đang chấp hành mà bị xét xử về tội đã phạm trước khi có bản án đang chấp hành:
- Toà án quyết định hình phạt đối với tội đang bị xét xử.
- Quyết định hình phạt chung theo quy định tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội.
Lưu ý: Thời gian đã chấp hành hình phạt của bản án trước được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt chung.
Đang phải chấp hành mà lại thực hiện hành vi phạm tội mới:
- Toà án quyết định hình phạt đối với tội mới.
- Tổng hợp phần hình phạt chưa chấp hành của bán án trước rồi quyết định hình phạt chung trong trường hợp phạm nhiều tội.
Chấp hành nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật mà các hình phạt của các bản án chưa được tổng hợp:
- Chánh án Toà án có thẩm quyền ra quyết định tổng hợp hình phạt của các bản án theo hai trường hợp nêu trên.
3. Quyết định hình phạt trong trường hợp chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt
Đối với trường hợp chuẩn bị phạm tội
- Hình phạt được quyết định trong phạm vi khung hình phạt đối với từng tội phạm được quy định tại BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung.
Đối với trường hợp phạm tội chưa đạt
- Áp dụng hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì phạt tù không quá 20 năm.
- Áp dụng tù có thời hạn thì mức phạt không quá ba phần tư mức phạt tù theo từng loại tội.
4. Quyết định hình phạt trong trường hợp đồng phạm
- Toà án xét đến tính chất đồng phạm, tính chất và mức độ tham gia phạm tội của từng người.
- Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự đối với người đồng phạm nào thì chỉ được áp dụng với người đó.
Kết luận
Tổng hợp hình phạt theo BLHS được thực hiện dựa trên nguyên tắc không vượt quá mức tối đa cho phép và đảm bảo công bằng cho người phạm tội. Việc áp dụng tổng hợp hình phạt cần xem xét kỹ từng trường hợp cụ thể để đảm bảo đúng quy định pháp luật.
Xem thêm
Các hình phạt trong Bộ luật Hình sự và những lưu ý khi áp dụng
Tổng hợp hình phạt trong trường hợp phạm tội nhiều lần
