Tội danh cho hành vi “cứu trợ trá hình” để tiếp cận, quay clip, gây rối nơi vùng lũ

Khi “cứu trợ” không còn đúng nghĩa

Những đợt thiên tai, đặc biệt là bão lũ, luôn là thời điểm thể hiện tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của người Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh các hoạt động thiện nguyện đúng nghĩa, vẫn tồn tại một bộ phận cá nhân, tổ chức lợi dụng danh nghĩa “cứu trợ” để quay clip câu view, xuyên tạc công tác cứu hộ, phát ngôn kích động dư luận, hoặc thậm chí gây cản trở, rối loạn trật tự nơi vùng lũ. Những hành vi này không chỉ làm lệch lạc ý nghĩa nhân đạo mà còn có thể cấu thành hành vi vi phạm pháp luật hình sự. Vậy, dưới góc độ pháp luật, người thực hiện hành vi “cứu trợ trá hình” để quay phim, livestream, gây rối nơi vùng thiên tai có thể bị xử lý về những tội danh nào?

Gây rối trật tự nơi vùng lũ – Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Trong tình huống thiên tai, chính quyền thường thiết lập các khu vực cấm, giới hạn người tiếp cận để đảm bảo an toàn và hiệu quả cứu hộ. Việc cố tình tiếp cận, la hét, gây chú ý, tụ tập đám đông, livestream, hoặc chen lấn vào nơi sơ tán… có thể gây hỗn loạn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động cứu trợ.

Theo Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi gây rối trật tự công cộng có thể bị xử lý hình sự nếu:

• “Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; gây đình trệ hoạt động công cộng …”.
• Khung hình phạt: phạt tiền đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 2 năm, hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm tù tùy theo mức độ và tính chất gây rối.

Quay clip sai sự thật, phát tán xuyên tạc – Có thể bị xử lý về tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng

Trong nhiều vụ việc thực tế, một số đối tượng giả cứu trợ nhưng mục đích chính là ghi hình người dân, lực lượng chức năng, rồi cắt ghép, bình luận sai lệch, làm ảnh hưởng đến uy tín tổ chức, chính quyền địa phương hoặc gây hoang mang dư luận.

Theo Điều 288 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi:

• “Đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống… gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức, danh dự nhân phẩm của cá nhân”

sẽ bị xử lý hình sự với mức phạt lên đến 7 năm tù nếu gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia hoặc trật tự công cộng.

Giả danh tổ chức cứu trợ – Có thể cấu thành tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Nhiều trường hợp núp bóng thiện nguyện để gây dựng lòng tin, kêu gọi tiền, quà cứu trợ từ cộng đồng nhưng thực chất không chuyển tới vùng thiên tai, hoặc chỉ chuyển một phần nhỏ rồi sử dụng sai mục đích.

Hành vi này có dấu hiệu cấu thành tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015. Với số tiền, tài sản chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 6 tháng đến tù chung thân, tùy vào giá trị và tính chất vi phạm.

Cản trở lực lượng chức năng – Có thể bị xử lý về tội Chống người thi hành công vụ

Nếu người giả cứu trợ ngăn cản lực lượng cứu hộ, kích động người dân không chấp hành sơ tán, hoặc xô đẩy, la hét, gây mất kiểm soát nơi hiện trường, thì hành vi này có thể bị xử lý về tội chống người thi hành công vụ theo Điều 330 Bộ luật Hình sự 2015, với mức phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Không phải ai cũng được phép tiếp cận vùng thiên tai

Theo quy định về ứng phó với tình huống khẩn cấp, tại các khu vực đang cứu hộ, chính quyền địa phương có quyền thiết lập vùng cấm, hạn chế ra vào để đảm bảo an toàn và hiệu quả ứng cứu. Mọi hoạt động cứu trợ phải đăng ký và phối hợp với chính quyền sở tại. Người tự ý tiếp cận, gây rối sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Kết luận: Pháp luật không khoan nhượng với hành vi lợi dụng thiên tai

Hành vi “cứu trợ trá hình” để tiếp cận vùng lũ, quay phim câu view, gây rối, xuyên tạc thông tin không chỉ vô đạo đức mà còn có thể vi phạm nghiêm trọng pháp luật hình sự, với các tội danh điển hình như:

• Tội gây rối trật tự công cộng (Điều 318 BLHS);
• Tội đưa/sử dụng trái phép thông tin mạng (Điều 288 BLHS);
• Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174 BLHS);
• Tội chống người thi hành công vụ (Điều 330 BLHS).

Trong bối cảnh thiên tai, cứu trợ cần xuất phát từ lòng nhân đạo thật sự, có tổ chức, có đăng ký minh bạch. Mọi hành vi “trá hình”, mượn danh nghĩa thiện nguyện để vụ lợi, gây rối hoặc đánh bóng cá nhân cần bị lên án và xử lý nghiêm khắc theo đúng quy định pháp luật.

Xem thêm 

Việc áp giá điện cho đối tượng sinh viên, người lao động thuê trọ được quy định ra sao?

Rủi ro trong hợp đồng mua bán? – LUẬTSƯ.NET giúp bạn bảo vệ quyền lợi

Luật Sư Tư Vấn Pháp Luật Miễn Phí Qua Điện Thoại 24/7