Từ "Ý Thức Kém" Đến "Trách Nhiệm Mở Rộng": Bài Toán Rác Thải Nhựa Nhìn Từ Pháp Luật

Đánh giá bài viết

Chúng ta có đang xử lý rác thải nhựa hay chỉ… đang đổ lỗi cho nhau?

Bạn có bao giờ lướt mạng xã hội và thấy những hình ảnh này không? Một chú rùa bị mắc kẹt trong chiếc vòng nhựa, một bãi biển ngập tràn vỏ chai, hay dòng sông đen ngòm bốc mùi… Chắc chắn rồi. Sau đó, chúng ta chia sẻ, bình luận và cảm thán rằng “Ý thức kém quá!” hoặc “Sao lại vứt bừa bãi thế này?”.

Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi: Ai mới là người thực sự chịu trách nhiệm? Có phải chỉ là những người “ý thức kém”? Hay còn một “người chơi” lớn hơn, mà chúng ta ít khi nhắc đến, đang đứng sau tất cả? Đó là một câu chuyện phức tạp hơn, và để hiểu rõ, chúng ta cần nhìn vào một thứ tưởng chừng khô khan nhưng lại cực kỳ quyền lực: pháp luật.

Chuyện của tôi, chuyện của bạn: Câu chuyện về ý thức cá nhân

Không thể phủ nhận rằng ý thức cá nhân đóng vai trò quan trọng. Ai trong chúng ta cũng từng tiện tay vứt một chiếc vỏ bánh, một túi ni-lông khi không tìm thấy thùng rác, hoặc cảm thấy phiền khi phải phân loại rác tại nhà. Hành động nhỏ nhặt này, khi được nhân lên hàng triệu lần, đã tạo thành một “cơn lũ” rác thải kinh hoàng. Và đúng là pháp luật đã có quy định về việc xử phạt hành vi xả rác bừa bãi. Nhưng bạn đã bao giờ thấy ai bị phạt vì vứt một chiếc túi ni-lông trên đường chưa? Rất hiếm. Điều này cho thấy, chỉ dựa vào sự răn đe từ luật pháp mà không có sự chủ động từ mỗi người là chưa đủ.

Tuy nhiên, liệu chỉ đổ lỗi cho người tiêu dùng có công bằng?

“Đại gia” chất thải: Trách nhiệm của doanh nghiệp

Mỗi ngày, chúng ta bị “bao vây” bởi các sản phẩm dùng một lần: chai nước, hộp xốp, túi đựng hàng… Hầu hết chúng ta đều chỉ là người tiêu thụ, còn người sản xuất mới là “đại gia” thực sự của “ngành công nghiệp rác thải”.

Đây là lúc chúng ta cần nói về Trách nhiệm Mở rộng của Nhà sản xuất (EPR) được quy định tại Điều 54 Luật Bảo vệ Môi trường 2020:

Điều 54. Trách nhiệm tái chế của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu
1. Tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm, bao bì có giá trị tái chế phải thực hiện tái chế theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc, trừ các sản phẩm, bao bì xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặcsản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm.
2. Tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này được lựa chọn thực hiện tái chế sản phẩm, bao bì theo một trong các hình thức sau đây:
a) Tổ chức tái chế sản phẩm, bao bì;
b) Đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì.
3. Tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều này phải đăng ký kế hoạch tái chế và báo cáo kết quả tái chế hằng năm đến Bộ Tài nguyên và Môi trường, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.
4. Việc đóng góp, sử dụng đóng góp tài chính hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì quy định tại điểm b khoản 2 Điều này phải bảo đảm các nguyên tắc sau đây:
a) Mức đóng góp tài chính và mức kinh phí hỗ trợ tái chế được xác định theo khối lượng hoặc đơn vị sản phẩm, bao bì;
b) Đóng góp tài chính được sử dụng để hỗ trợ cho hoạt động tái chế sản phẩm, bao bì quy định tại khoản 1 Điều này;
c) Việc tiếp nhận, sử dụng đóng góp tài chính phải công khai, minh bạch, đúng mục đích theo quy định của pháp luật.

Hiểu một cách đơn giản, nếu một doanh nghiệp sản xuất ra sản phẩm, họ phải có trách nhiệm thu gom và tái chế sản phẩm đó sau khi người dùng không còn sử dụng nữa. Điều này buộc các “đại gia” phải suy nghĩ lại về quy trình sản xuất của mình: thay vì cứ sản xuất và “bỏ mặc” cho xã hội, họ sẽ phải đầu tư vào các giải pháp bền vững hơn, từ việc sử dụng vật liệu dễ tái chế đến việc thiết lập hệ thống thu hồi sản phẩm. Đây là một bước tiến lớn, chuyển gánh nặng từ người tiêu dùng sang chính những người tạo ra chất thải.

“Lực lượng đặc nhiệm”: Vai trò của chính phủ và các quy định khác

Pháp luật không chỉ là các mức phạt. Nó còn là việc xây dựng một hệ thống hoàn chỉnh. Các quy định về phân loại rác tại nguồn là một ví dụ. Mục tiêu là biến rác thải thành tài nguyên, nhưng thực tế, đã bao nhiêu lần bạn thấy thùng rác phân loại nhưng tất cả lại được gom chung vào một xe? Khoảng cách giữa quy định và thực tiễn vẫn còn rất lớn.

Nguyên nhân nằm ở cả hai phía: người dân chưa quen thói quen, nhưng quan trọng hơn là hệ thống thu gom và xử lý chưa đồng bộ, chế tài xử phạt vẫn còn nhẹ, và việc kiểm tra, giám sát vẫn chưa đủ chặt chẽ.

Khoảng cách giữa lời nói và hành động

Rõ ràng, Việt Nam không thiếu luật pháp để giải quyết vấn nạn rác thải nhựa. Chúng ta có những quy định mạnh mẽ, những cam kết quốc tế. Thế nhưng, hiệu quả lại chưa thực sự rõ rệt. Khoảng cách đó chính là “lỗ hổng” cần lấp đầy.

Để làm được điều đó, chúng ta cần sự chung tay của cả ba “nhân vật” chính:

Người dân: Thay đổi thói quen, giảm thiểu sử dụng đồ nhựa dùng một lần.
Doanh nghiệp: Chủ động thực hiện trách nhiệm EPR, tìm kiếm giải pháp sản xuất bền vững.
Chính phủ: Hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường kiểm tra, giám sát và có chế tài đủ sức răn đe.

LUẬTSƯ.NET với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực tư vấn giải quyết tranh chấp hợp đồng, sẽ giúp bạn hiểu thêm những thông tin cần biết về quy trình, báo giá, thời gian thực hiện và các lưu ý liên quan.

Xem thêm

“Lật tẩy” Ma trận Điều lệ Công ty: 5 “cạm bẫy” pháp lý doanh nghiệp thường bỏ qua

CHÍNH SÁCH KHOAN HỒNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP THỰC HIỆN CÁC HÀNH VI THOẢ THUẬN HẠN CHẾ CẠNH TRANH THEO PHÁP LUẬT CẠNH TRANH

Muốn khởi nghiệp? Tìm hiểu ngay về các loại hình doanh nghiệp

Đăng ký xây dựng: Thay đổi nhỏ – tác động lớn đến thủ tục hành chính

BÓNG TỐI SAU NHỮNG ĐỒNG TIỀN NHANH: Tại Sao “Tín Dụng Đen” Bủa Vây Người Dân?

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/

Từ “Ý Thức Kém” Đến “Trách Nhiệm Mở Rộng”: Bài Toán Rác Thải Nhựa Nhìn Từ Pháp Luật