Xây dựng chính sách cho lao động tự do, NLĐ trên nền tảng số
Định nghĩa
Lao động tự do: Hiện nay, pháp luật Việt Nam không có định nghĩa cụ thể về lao động tự do nhưng có một số quy định liên quan đến các nhóm lao động trong các văn bản như: Bộ luật Lao động 2019, luật Việc làm 2013, Luật bảo hiểm xã hội 2014 và các văn bản hướng dẫn liên quan .
Tóm lại lao động tự do “là những người làm việc mà không có hợp đồng lao động dài hạn hoặc không có quan hệ lao động ổn định với một tổ chức, doanh nghiệp cụ thể. Họ có thể làm việc theo từng dự án, công việc tạm thời hoặc tự kinh doanh mà không thuộc sự quản lý chính thức của một đơn vị sử dụng lao động”.
Người lao động trên nền tảng số: Là những cá nhân làm việc thông qua các nền tảng công nghệ số, thường là các ứng dụng hoặc trang web trung gian kết nối họ với khách hàng hoặc nhà cung cấp dịch vụ. Họ có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau như giao hàng (Grab, ShopeeFood), xe công nghệ (Be, Gojek), dịch vụ sáng tạo (Freelancer, Upwork)….
Đề xuất chính sách bảo vệ cho NLĐ
Hoàn thiện hệ thống pháp luật
- Sửa đổi, bổ sung Bộ luật Lao động và các văn bản pháp luật liên quan để phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế số.
- Ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết về việc xác định mối quan hệ lao động, bảo đảm quyền lợi và giải quyết tranh chấp cho người lao động tự do và lao động trên nền tảng số.
Mở rộng chế độ bảo hiểm xã hội và y tế
- Xây dựng cơ chế tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nhưng có sự hỗ trợ từ nhà nước hoặc doanh nghiệp nền tảng.
- Thiết lập quỹ bảo hiểm tai nạn nghề nghiệp dành cho lao động nền tảng số.
Nâng cao nhận thức
- Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lao động cho người lao động tự do và lao động trên nền tảng số.
- Nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp và nền tảng số về trách nhiệm bảo vệ quyền lợi NLĐ.
Tăng cường vai trò của các tổ chức đại diện NLĐ
- Khuyến khích thành lập các tổ chức đại diện người lao động tự do và lao động trên nền tảng số.
- Tạo điều kiện để các tổ chức này tham gia vào quá trình xây dựng và thực thi chính sách pháp luật.
Hợp tác quốc tế
- Tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia khác trong việc bảo vệ người lao động trong nền kinh tế số.
- Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng các tiêu chuẩn lao động phù hợp với bối cảnh toàn cầu.
Tăng cường cơ chế giải quyết tranh chấp lao động
- Thành lập cơ quan hòa giải lao động chuyên trách để xử lý tranh chấp giữa lao động nền tảng số và các doanh nghiệp nền tảng
- Áp dụng các biện pháp xử phạt nghiêm khắc đối với doanh nghiệp có hành vi bóc lột lao động.
Kết luận
Việc bảo vệ quyền lợi cho lao động tự do và NLĐ trên nền tảng số là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ. Nhà nước cần nhanh chóng xây dựng và hoàn thiện các chính sách pháp lý để đảm bảo công bằng, minh bạch và bền vững cho nhóm lao động này.
