Cố tình không sơ tán khỏi vùng nguy hiểm và gây hậu quả nghiêm trọng – Có bị truy cứu hình sự?

Không chấp hành lệnh sơ tán – Hành động coi thường mạng sống và pháp luật

Mỗi khi thiên tai ập đến từ bão lũ, sạt lở đến cháy rừng, chính quyền địa phương đều ra thông báo sơ tán người dân khỏi khu vực nguy hiểm để đảm bảo an toàn tính mạng. Thế nhưng, thực tế cho thấy, nhiều người vẫn cố chấp ở lại, bất chấp cảnh báo, vì tài sản, vật nuôi hoặc chủ quan cho rằng “sẽ không sao”. Hành động tưởng chừng cá nhân này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác cứu hộ, thậm chí gây thiệt hại về người và tài sản. Vậy hành vi không chấp hành lệnh sơ tán, cố tình ở lại vùng nguy hiểm, từ đó gây cản trở cứu hộ, gây thương vong, có thể bị xử lý hình sự hay không?

Căn cứ pháp lý: Điều 314 Bộ luật Hình sự – Không còn là lỗi nhỏ

Theo Điều 314 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017, 2025), hành vi vi phạm quy định về phòng, chống thiên tai hoặc cứu nạn, cứu hộ có thể bị xử lý hình sự nếu gây hậu quả: “Người nào vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy hoặc quy định về phòng, chống thiên tai hoặc cứu nạn, cứu hộ mà gây thiệt hại cho người khác về tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản thì bị phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù từ 01 năm đến 12 năm tùy theo mức độ.”

Điều này có nghĩa:

• Cố tình ở lại vùng nguy hiểm dù đã được cảnh báo, yêu cầu sơ tán
• Gây khó khăn, trì hoãn hoạt động cứu hộ
• Làm chết người, bị thương, thiệt hại tài sản hoặc tổn thất cho lực lượng chức năng

Có thể bị khởi tố và xử lý hình sự nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Khi nào thì bị xử lý hình sự?

Không phải ai không chịu rời khỏi vùng nguy hiểm cũng sẽ bị khởi tố. Chỉ khi hội đủ các yếu tố sau đây, người vi phạm mới phải chịu trách nhiệm hình sự:

• Có hành vi vi phạm quy định về sơ tán, cứu hộ – ví dụ: cố ý ở lại vùng lũ, ngăn cản lực lượng chức năng làm nhiệm vụ.
• Hành vi gây hậu quả thực tế, như chết người, bị thương hoặc thiệt hại nghiêm trọng về tài sản.
• Có lỗi cố ý – tức biết rõ hậu quả nhưng vẫn thực hiện hoặc bỏ mặc hậu quả xảy ra.

Mức hình phạt cao nhất lên đến 12 năm tù, nếu hành vi làm chết nhiều người hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Tình tiết tăng nặng: Lợi dụng thiên tai để cố tình gây nguy hiểm

Theo khoản l Điều 52 BLHS sự còn quy định, nếu lợi dụng hoàn cảnh thiên tai để thực hiện hành vi vi phạm, đó sẽ là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp cản trở, làm chậm trễ việc cứu người, cứu tài sản, hậu quả nghiêm trọng xảy ra là điều không thể coi nhẹ.

Thực tế cảnh báo: Cái giá phải trả cho sự cố chấp

Tháng 10/2020, tại miền Trung, nhiều người dân ở vùng nguy cơ cao không chịu sơ tán trước bão lớn. Khi lực lượng cứu hộ quay lại ứng cứu, đã xảy ra tai nạn khiến chiến sĩ cứu hộ hy sinh. Dù chưa có trường hợp khởi tố, nhưng sự việc này đặt ra yêu cầu phải xử lý nghiêm những hành vi coi thường quy định an toàn trong thiên tai.

Kết luận: Không chấp hành lệnh sơ tán – Có thể phạm tội!

Cố tình ở lại vùng nguy hiểm, phớt lờ cảnh báo sơ tán không đơn thuần là hành vi liều lĩnh cá nhân. Khi hành vi đó dẫn đến hậu quả cho cộng đồng hoặc lực lượng chức năng, người thực hiện hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 314 BLHS. Đây là hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ, nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong thiên tai, phòng chống thảm họa, bảo vệ không chỉ bản thân mà còn cả cộng đồng.

Xem thêm 

Bóng tối của lòng tin: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và những hệ lụy đau lòng

Mở Công ty tư vấn du học rồi lừa đảo hàng chục người

Công Ty Bất Động Sản Lừa Đảo: Dấu Hiệu và Cách Phòng Tránh(Mở trong cửa số mới)