Hành vi chiếm giữ tài sản người khác theo quy định pháp luật

Đánh giá bài viết

1. Thế nào là hành vi chiếm giữ tài sản người khác?

Có thể hiểu rằng, chiếm giữ tài sản của người khác là hành vi cố tình giữ tài sản của người khác khi chưa có sự đồng ý của chủ sở hữu hoặc không có căn cứ pháp luật về việc được phép giữ tài sản.

Chiếm giữ tài sản người khác có thể được phát sinh trong nhiều tình huống:

Tranh chấp liên quan đến giao dịch dân sự.
Vi phạm hợp đồng.
Cấu thành hành vi vi phạm pháp luật hình sự.

2. Cơ sở pháp lý về việc chiếm giữ tài sản của người khác

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015

Việc chiếm hữu tài sản có căn cứ pháp luật được quy định tại Điều 165 Bộ luật Dân sự 2015:

Chủ sở hữu chiếm hữu tài sản.
Người được chủ sở hữu uỷ quyền quản lý tài sản.
Người được chuyển giao chiếm hữu thông qua giao dịch dân sự phù hợp với quy định của pháp luật.
Người phát hiện và giữ tài sản vô chủ, không xác định được ai là chủ sở hữu.
Tài sản bị đánh rơi, bị bỏ quên, bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm phù hợp với điều kiện của BLDS 2015 và các luật khác.
Người phát hiện và giữ gia súc, gia cầm, vật nuôi dưới nước bị thất lạc phù hợp với điều kiện của BLDS và các luật khác.
Các trường hợp khác được luật quy định.

Theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung

Tuỳ vào mức độ thực hiện, hành vi chiếm giữ tài sản của người khác có thể chia thành các tội:

Tội chiếm giữ tài sản trái phép
- Người cố ý giữ tài sản của người khác nhưng không trả lại theo yêu cầu.
Tội cưỡng đoạt tài sản
- Người phạm tội có hành vi đe doạ, uy hiếp tinh thần của nạn nhân để buộc họ giao tài sản.
Tội cướp giật tài sản
- Hành vi nhanh chóng giật lấy tài sản của nạn nhân rồi bỏ chạy, thường diễn ra công khai và đột ngột.
Tội công nhiên chiếm đoạt tài sản
- Người phạm tội ngang nhiên lấy tài sản mà không cần lén lút hay sử dụng vũ lực, lợi dụng việc chủ sở hữu không có khả năng ngăn cản ngay lập tức.
Tội trộm cắp tài sản
- Đây là hành vi lén lút chiếm đoạt tài sản của người khác nhằm tránh bị phát hiện.
Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
- Người phạm tội dùng thủ đoạn gian dối để làm nạn nhân tin tưởng và tự nguyện giao tài sản, sau đó chiếm đoạt tài sản đó.
Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản
- Người phạm tội lợi dụng sự tin tưởng để chiếm đoạt tài sản của người khác một cách trái phép.

3. Hậu quả pháp lý của hành vi chiếm giữ tài sản của người khác

Xử lý dân sự

- Chủ sở hữu có quyền hợp pháp đối với tài sản.
- Có quyền yêu cầu người chiếm hữu tài sản hoàn trả nếu không có căn cứ pháp luật.
- Chủ sở hữu hoặc chủ thể có quyền có thể yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền buộc người chiếm hữu bất hợp pháp phải trả lại tài sản.

Xử lý hành chính

- Nếu hành vi chưa đến mức người phải chịu trách nhiệm hình sự, cá nhân thực hiện chiếm giữ tài sản người khác có thể bị xử phạt vi phạm hành chính tại Điều Nghị định 144/2021/NĐ-CP.

Xử lý hình sự

- Nếu hành vi chiếm giữ tài sản cấu thành tội phạm theo Bộ luật Hình sự, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự và bị áp dụng hình phạt từ phạt tiền đến tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi.

4. Cách thức giải quyết khi bị chiếm giữ tài sản

Thương lượng, hòa giải:
- Chủ sở hữu tài sản nên chủ động liên hệ với người đang giữ tài sản để yêu cầu hoàn trả trên cơ sở thiện chí.
Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền can thiệp:
- Chủ sở hữu nên tố giác hành vi vi phạm tại cơ quan chức năng để xử lý theo quy định pháp luật.
- Trong trường hợp thương lượng không đạt kết quả, người bị chiếm giữ tài sản có thể gửi đơn đến cơ quan công an hoặc khởi kiện ra Tòa án để được giải quyết theo pháp luật.
- Chủ sở hữu tài sản nên thu thập những bằng chứng liên quan đến tài sản của mình hoặc việc yêu cầu trả lại nhưng người giữ không hợp tác, có hành vi đe doạ cưỡng ép.

Kết luận

Hành vi giữ tài sản của người khác có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý nghiêm trọng, bao gồm cả trách nhiệm dân sự và hình sự. Để tránh các rủi ro pháp lý, các cá nhân và tổ chức cần tuân thủ đúng quy định của pháp luật, đồng thời có thể tìm kiếm sự tư vấn pháp lý khi gặp tranh chấp liên quan đến tài sản.