Kết hôn giả để ra nước ngoài – đừng để “giấc mơ xuất ngoại” biến thành án hình sự

Kết hôn vốn là một sự kiện pháp lý thiêng liêng, gắn liền với tình yêu, sự tự nguyện và ý chí xây dựng cuộc sống hôn nhân lâu dài. Tuy nhiên, trong đời sống xã hội hiện nay, không ít người đã lợi dụng danh nghĩa kết hôn để thực hiện các hành vi trục lợi, điển hình như “kết hôn giả” với người nước ngoài để được cấp visa, nhập quốc tịch, hoặc tổ chức kết hôn trá hình nhằm đưa người vào Việt Nam trái phép. Những hành vi này không chỉ đi ngược lại đạo đức xã hội mà còn vi phạm pháp luật hình sự, gây ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và uy tín đối ngoại của Việt Nam. Vậy hành vi kết hôn giả với mục đích xuất cảnh, nhập quốc tịch trái phép sẽ bị xử lý theo tội danh nào? Pháp luật hiện hành quy định ra sao?

Thực trạng: Khi kết hôn trở thành “tấm vé thông hành” bất hợp pháp

Trong thực tế, tình trạng người Việt Nam kết hôn giả với người nước ngoài, đặc biệt là công dân các nước phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản… để được xuất cảnh, định cư và nhập quốc tịch diễn ra không hề hiếm. Có những trường hợp kết hôn mang tính hình thức, các bên không hề chung sống, không có tình cảm mà chỉ nhằm mục đích được cấp visa hoặc hợp pháp hóa việc cư trú. Đằng sau những cuộc hôn nhân giả này thường là các đường dây môi giới chuyên nghiệp, thu tiền từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng cho mỗi trường hợp. Ngược lại, cũng có nhiều người nước ngoài kết hôn với người Việt Nam chỉ để hợp thức hóa việc nhập cảnh, lao động hoặc thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật tại Việt Nam. Tình trạng này tiềm ẩn nhiều hệ lụy về mặt pháp lý, xã hội và thậm chí ảnh hưởng đến quan hệ quốc tế giữa các quốc gia.

Xử lý hình sự theo Điều 181 BLHS: Cưỡng ép hoặc cản trở kết hôn trái pháp luật

Trong các vụ “kết hôn giả”, nếu có hành vi cưỡng ép người khác phải kết hôn không tự nguyện, đặc biệt là trong bối cảnh tổ chức các đường dây kết hôn vì mục đích định cư, nhập quốc tịch… thì có thể bị xử lý theo Điều 181 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về Tội cưỡng ép kết hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ.

Người nào đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn tiếp tục hành vi cưỡng ép, ép buộc người khác kết hôn không vì tình cảm, vì mục đích trục lợi như xuất cảnh, cư trú… thì có thể bị xử lý hình sự với mức phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 03 năm.

Tuy nhiên, Điều 181 BLHS không áp dụng cho trường hợp cả hai bên đều tự nguyện “làm giả”, không bị cưỡng ép, mà lại phát sinh trách nhiệm hình sự ở tội danh khác nghiêm trọng hơn.

Xử lý hình sự theo Điều 349 BLHS: Tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài trái phép

Với những trường hợp kết hôn giả nhằm mục đích chính là để đưa người ra nước ngoài bất hợp pháp, thì hành vi này rõ ràng có dấu hiệu của Tội tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép theo Điều 349 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).

Cụ thể, người tổ chức, môi giới cho người khác kết hôn giả để hợp thức hóa việc ra nước ngoài, sau đó ở lại trái phép hoặc cư trú không hợp pháp, sẽ bị xử phạt từ 1 năm đến 5 năm tù. Trường hợp phạm tội có tổ chức, vì động cơ trục lợi, có nhiều người tham gia… thì hình phạt có thể lên đến 15 năm tù.

Đây là tội danh phổ biến nhất áp dụng trong các vụ kết hôn giả để xuất cảnh, vì kết hôn chỉ là “vỏ bọc” cho hành vi tổ chức trốn đi nước ngoài.

Có thể xử lý đồng thời hai tội danh hay không?

Nhiều người đặt câu hỏi: Trong một vụ việc cụ thể, liệu người tổ chức kết hôn giả để đưa người khác ra nước ngoài có thể bị xử lý đồng thời theo cả Điều 181 và Điều 349 BLHS hay không?

Về nguyên tắc, một hành vi chỉ bị xử lý theo một tội danh chính, để đảm bảo không xử lý hai lần về một hành vi. Tuy nhiên, nếu hành vi có dấu hiệu độc lập của cả hai tội, ví dụ: vừa tổ chức kết hôn giả, vừa tổ chức đưa người ra nước ngoài trái phép thì cơ quan tiến hành tố tụng có thể xem xét xử lý đồng thời cả hai tội danh. Tuy vậy, trên thực tiễn, việc định tội sẽ căn cứ vào hành vi chính, mục đích cốt lõi, và hậu quả cụ thể của từng vụ việc để xác định tội danh phù hợp nhất, tránh chồng chéo và đảm bảo nguyên tắc xử lý hình sự đúng người, đúng tội.

Trách nhiệm pháp lý của người trực tiếp kết hôn giả

Trong một số vụ án, những người trực tiếp ký kết hôn giả, dù không tổ chức, vẫn có thể bị xử lý hình sự nếu có sự câu kết, thỏa thuận trục lợi, tham gia cùng mục đích. Trong trường hợp này, họ có thể bị xem là đồng phạm với người tổ chức hoặc môi giới. Nếu hành vi chưa đến mức truy cứu hình sự, họ vẫn có thể bị:

• Xử phạt hành chính về vi phạm pháp luật về cư trú, xuất nhập cảnh;
• Bị hủy kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình;
• Bị trục xuất, cấm xuất nhập cảnh, hoặc thu hồi quốc tịch nếu là người nước ngoài có hành vi gian dối.

Cảnh báo và khuyến nghị pháp lý

Kết hôn giả không phải là “đường tắt” hợp pháp để được ra nước ngoài hay định cư. Ngược lại, đây là hành vi lừa dối cơ quan quản lý nhà nước, vi phạm nghiêm trọng các quy định về xuất nhập cảnh, cư trú và hôn nhân. Người dân cần đặc biệt cảnh giác trước các lời mời kết hôn giả trên mạng xã hội hoặc qua trung gian. Hành vi tưởng như “không hại ai” này thực chất có thể đẩy cả người tổ chức và người tham gia vào vòng lao lý.

Kết luận

Kết hôn giả để xuất cảnh, nhập quốc tịch là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có thể bị xử lý hình sự theo Điều 349 hoặc, trong một số trường hợp, Điều 181 Bộ luật Hình sự. Đây là một cảnh báo mạnh mẽ cho những ai đang hoặc có ý định “lách luật” để đạt được mục đích cá nhân. Tôn trọng pháp luật, lựa chọn con đường hợp pháp để cư trú, định cư, là cách duy nhất để không phải đánh đổi tự do bằng một bản án hình sự.

Xem thêm 

Bóng tối của lòng tin: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và những hệ lụy đau lòng

Mở Công ty tư vấn du học rồi lừa đảo hàng chục người

Công Ty Bất Động Sản Lừa Đảo: Dấu Hiệu và Cách Phòng Tránh(Mở trong cửa số mới)