TẢO HÔN TRÁ HÌNH: KẾT HÔN TRÁI PHÁP LUẬT VỚI TRẺ VỊ THÀNH NIÊN – KHI NÀO BỊ TRUY CỨU HÌNH SỰ?

Tảo hôn, hiện tượng kết hôn khi chưa đủ tuổi, không còn xa lạ ở nhiều vùng miền Việt Nam. Tuy nhiên, đáng lo ngại hơn là tảo hôn trá hình, khi người lớn cố tình sống chung như vợ chồng với trẻ vị thành niên dưới danh nghĩa “hôn nhân tự nguyện”, “tập tục địa phương”, hoặc “đám cưới mà không đăng ký kết hôn”. Hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật hôn nhân gia đình mà trong một số trường hợp còn có thể cấu thành tội phạm hình sự. Vậy khi nào thì hành vi tảo hôn trá hình sẽ bị xử lý hình sự? Hãy cùng tìm hiểu cụ thể dưới góc nhìn pháp lý.

1. Độ tuổi kết hôn hợp pháp theo quy định pháp luật

Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, điều kiện để kết hôn hợp pháp bao gồm:

• Nam từ 20 tuổi, nữ từ 18 tuổi trở lên.
• Việc kết hôn phải hoàn toàn tự nguyện, không bị cưỡng ép hay lừa dối.
• Không thuộc các trường hợp cấm kết hôn (ví dụ: kết hôn với người đang có vợ/chồng; kết hôn giữa những người có quan hệ huyết thống gần…).

Như vậy, mọi hành vi tổ chức hoặc thực hiện “kết hôn” khi chưa đủ tuổi đều bị xem là trái pháp luật, kể cả khi có sự đồng thuận từ hai bên hoặc gia đình.

2. Khi nào việc “kết hôn” với người dưới 16 tuổi bị xử lý hình sự?

Tội tổ chức tảo hôn và tảo hôn tại Điều 183 BLHS 2015 quy định rằng: “Người nào tổ chức cho người chưa đủ tuổi kết hôn hoặc kết hôn với người chưa đủ tuổi, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 triệu đến 30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm”.

Tuy nhiên cần lưu ý “Kết hôn với người chưa đủ tuổi” ở đây có nghĩa là thực hiện nghi lễ cưới, sống chung như vợ chồng dù không đăng ký kết hôn. Ngoài ra, đây là tội có tính chất tái phạm, tức là chỉ bị xử lý hình sự khi trước đó đã bị xử phạt hành chính về hành vi tảo hôn nhưng vẫn tiếp tục vi phạm.

Ví dụ: Anh A (22 tuổi) làm lễ cưới và sống như vợ chồng với B (15 tuổi). Nếu anh A chưa từng bị xử phạt hành chính trước đó thì hành vi này chỉ bị xử lý hành chính (phạt từ 01–03 triệu đồng). Tuy nhiên, nếu sau khi bị xử phạt, anh A vẫn tiếp tục sống chung thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 183 BLHS.

3. Hình sự hóa khi sống chung với trẻ dưới 16 tuổi – Cảnh báo về tội hiếp dâm trẻ em

Điều cần đặc biệt lưu ý là: Dù có “tình yêu”, sự đồng thuận hay tổ chức cưới xin, nếu người lớn có hành vi quan hệ tình dục với trẻ dưới 16 tuổi thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 142 Bộ luật Hình sự – Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, kể cả khi nạn nhân đồng ý.

Theo Điều 142 BLHS quy định thì người nào giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 16 tuổi dù không dùng vũ lực, đe dọa… vẫn bị xem là phạm tội. Mức phạt nặng nhất có thể lên tới tù chung thân hoặc tử hình nếu có tình tiết tăng nặng (ví dụ: nhiều lần, có tổ chức, gây hậu quả nghiêm trọng…).

Pháp luật Việt Nam quy định người dưới 16 tuổi chưa có đầy đủ khả năng nhận thức và tự định đoạt hành vi tình dục, do đó mọi hành vi quan hệ với người dưới 16 tuổi đều bị xem là trái luật, bất kể nạn nhân có đồng thuận hay không.

4. Tảo hôn trá hình – Không chỉ là tục lệ, mà có thể là tội phạm

Trong thực tế, nhiều vụ việc xảy ra ở vùng sâu, vùng xa, khi người đàn ông trưởng thành “cưới” một bé gái 13–15 tuổi, sống chung và có con. Gia đình hai bên không phản đối, cộng đồng không can thiệp, và chính quyền địa phương nhiều khi cũng “nhắm mắt cho qua”. Tuy nhiên, khi xảy ra mâu thuẫn, khi nạn nhân bị ngược đãi, hoặc khi cơ quan báo chí và phát luật vào cuộc, người đàn ông trong câu chuyện có thể bị khởi tố hình sự vì tội hiếp dâm trẻ em – dù trước đó họ cho rằng “chúng tôi tự nguyện”. Tảo hôn không chỉ là một vấn đề văn hóa, nó là vi phạm pháp luật. Và tảo hôn trá hình có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự rất nghiêm trọng, không thể biện minh bằng tình cảm hay tập tục.

5. Kiến nghị và giải pháp

Để giải quyết vấn đề tảo hôn trá hình một cách triệt để, cần có những giải pháp đồng bộ:

• Tăng cường phổ biến pháp luật: Đặc biệt ở các vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa – cần truyền thông rõ rằng kết hôn sớm là vi phạm pháp luật, không phải là truyền thống nên duy trì.
• Kiểm soát nghiêm các lễ cưới không đăng ký kết hôn với trẻ vị thành niên.
• Kịp thời xử lý hành chính để ngăn chặn tái phạm, tránh để sự việc đi quá xa và phải xử lý hình sự khi đã có hậu quả.

6. Kết luận

Việc sống chung như vợ chồng với người chưa đủ tuổi kết hôn không chỉ là vi phạm hành chính. Trong nhiều trường hợp, đó là hành vi xâm hại tình dục trẻ em, và có thể bị xử lý hình sự theo các điều khoản nghiêm khắc nhất của Bộ luật Hình sự. Đừng ngụy biện bằng tình yêu hay tập tục. Pháp luật đặt ra giới hạn độ tuổi để bảo vệ trẻ vị thành niên khỏi những tổn thương mà chính các em chưa đủ khả năng nhận thức hết. Mọi cá nhân, gia đình và cộng đồng đều có trách nhiệm bảo vệ ranh giới ấy.

Xem thêm 

Bóng tối của lòng tin: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và những hệ lụy đau lòng

Mở Công ty tư vấn du học rồi lừa đảo hàng chục người

Công Ty Bất Động Sản Lừa Đảo: Dấu Hiệu và Cách Phòng Tránh(Mở trong cửa số mới)