Việc bồi thường TNLĐ không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà còn cần sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan quản lý nhà nước. Đồng thời, người lao động cần hiểu rõ quyền lợi của mình để đảm bảo được bồi thường hợp lý khi xảy ra tai nạn lao động.
Cơ sở pháp lý
Bộ luật lao động 2019
Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015
Luật Bảo hiểm xã hội 2014
Thủ tục yêu cầu bồi thường thiệt hại do tai nạn lao động
1. Xác định trách nhiệm bồi thường
Cần xác định tai nạn lao động có thuộc phạm vi trách nhiệm bồi thường của người sử dụng lao động hay không. Theo Bộ luật Lao động 2019, người lao động được bồi thường nếu:
- Bị tai nạn trong khi thực hiện công việc theo hợp đồng lao động.
- Không phải do lỗi cố ý của người lao động.
- Mức bồi thường tối thiểu bằng 1,5 đến 30 tháng lương tùy vào mức độ thương tật.
2. Chuẩn bị hồ sơ yêu cầu bồi thường
Người lao động hoặc người thân cần chuẩn bị hồ sơ gồm:
- Đơn yêu cầu bồi thường (ghi rõ sự việc, yêu cầu bồi thường).
- Biên bản điều tra tai nạn lao động (do doanh nghiệp lập).
- Giấy ra viện, hồ sơ y tế chứng minh mức độ thương tật.
- Kết luận giám định y khoa về suy giảm khả năng lao động (nếu có).
- Hợp đồng lao động, bảng lương để tính mức bồi thường.
3. Gửi yêu cầu bồi thường
Gửi đơn yêu cầu bồi thường trực tiếp đến người sử dụng lao động hoặc phòng lao động – thương binh và xã hội nơi doanh nghiệp đặt trụ sở.
4. Hòa giải và thỏa thuận bồi thường
- Nếu doanh nghiệp đồng ý: Hai bên lập văn bản thỏa thuận bồi thường.
- Nếu doanh nghiệp từ chối: Người lao động có thể khiếu nại lên Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc khởi kiện ra tòa án.
5. Khởi kiện ra tòa
- Nếu không đạt được thỏa thuận, người lao động có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi doanh nghiệp có trụ sở.
- Cung cấp đầy đủ hồ sơ, chứng cứ chứng minh thiệt hại
- Tòa án xét xử và ra phán quyết về mức bồi thường.
Giải pháp về tổ chức thực hiện nhằm tăng cường hiệu quả áp dụng các quy định về bồi thường thiệt hại do TNLĐ theo pháp luật
- Thứ nhất, tăng cường giáo dục, tuyên truyền nội dung pháp luật về bồi thường TNLĐ cho NLĐ. Bởi hiện nay, có một bộ phận dân số không nhỏ còn vẫn chưa hiểu rõ các quy định của Bộ luật lao động, các luật liên quan đến vấn đề bồi thường thiệt hại trong lao động, cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành. Điều này cũng là do các quy định pháp luật nằm rải rác ở nhiều phần khác nhau của văn bản pháp luật. Hơn nữa, công tác tuyên truyền còn nặng về hình thức, chưa chú ý đến chất lượng, cách thức truyền đạt thì khó hiểu, khô khan, không thu hút được sự chú ý của NSDLĐ nên chưa đạt hiệu quả cao.
- Thứ hai, tăng cường công tác quản lý nhà nước về việc thực hiện bồi thường TNLĐ. Bên cạnh việc hoàn thiện, bổ sung sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với tình hình sản xuất, kinh doanh trong xu thế hội nhập và phát triển cần kiện toàn bộ máy thanh tra; Tăng cường công tác kiểm tra giám sát thực thi pháp luật. Việc siết chặt các hoạt động thanh tra, kiểm tra, qua đó nhanh chóng phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm trách nhiệm bồi thường TNLĐ và xử lý nghiêm khắc những chủ thể vi phạm nghĩa vụ về bồi thường TNLĐ là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để đảm bảo việc thực thi trách nhiệm bồi thường TNLĐ trên thực tế.
- Thứ ba, nâng cao ý thức của NSDLĐ đối với công tác thực hiện bồi thường TNLĐ. Để nâng cao hiệu quả thực hiện bồi thường TNLĐ, thì trước hết cần nâng cao tuyên truyền đối với NSDLĐ giúp các doanh nghiệp nhận thức được hậu quả nặng nề mà TNLĐ để lại cho NSDLĐ cũng như mục đích, ý nghĩa của việc thực hiện bồi thường TNLĐ.
- Thứ tư, nâng cao năng lực và vai trò tổ chức công đoàn. Hiện nay, về vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc bảo đảm thực hiện trách nhiệm bồi thường TNLĐ còn khá là chung chung, chưa rõ ràng. Nhiều doanh nghiệp có tổ chức công đoàn nhưng chủ tịch công đoàn đồng thời là chủ doanh nghiệp nên không quan tâm đến việc bảo vệ quyền lợi NLĐ mà chỉ quan tâm đến việc bảo vệ quyền lợi NSDLĐ. Vì vậy, để xây dựng môi trường làm việc an toàn cho NLĐ cùng với việc tuyên truyền cũng cần nâng cao trách nhiệm của tổ chức Công đoàn cơ sở.
- Thứ năm, nâng cao năng lực cho thanh tra lao động. Thanh tra lao động hiện nay có cơ quan bao gồm: Các cơ quan thanh tra nhà nước như Thanh tra Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội; Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội các tỉnh, thành phố thuộc Trung ương và các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên nghành như Tổng cục Dạy nghề; Cục Quản lý Lao động ngoài nước.
Kết luận
Bồi thường thiệt hại do tai nạn lao động (TNLĐ) là một vấn đề quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động. Các quy định về bồi thường thiệt hại do TNLĐ đã được hệ thống pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng, trong đó có Luật An toàn vệ sinh lao động và các văn bản hướng dẫn thi hành. Tuy nhiên, trên thực tế, việc áp dụng các quy định này vẫn gặp phải một số khó khăn, chủ yếu liên quan đến công tác tổ chức thực hiện và sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị liên quan.