Tổ chức bán phiếu “hiến máu giả” để nhận ưu đãi học bổng, giảm thuế – Vi phạm gì?

Mở đầu

Hiến máu nhân đạo vốn là hành động thiện nguyện mang tính tự nguyện, cao cả. Tuy nhiên, khi một số cá nhân, tổ chức lợi dụng chính sách ưu tiên, cộng điểm, xét học bổng, giảm thuế… dành cho người hiến máu để làm giả giấy chứng nhận hiến máu nhằm bán cho học sinh, sinh viên, thậm chí người đi làm, thì hành vi đó đã vượt khỏi ranh giới đạo đức và đi vào vùng vi phạm pháp luật. Cần nhìn nhận rõ đây không chỉ là hành vi gian lận hành chính, mà trong nhiều trường hợp đã có dấu hiệu tội phạm hình sự.

Hiện tượng làm giả giấy chứng nhận hiến máu: Không phải cá biệt

Thực tế cho thấy, tại một số trường đại học, việc có giấy chứng nhận hiến máu có thể giúp sinh viên:

• Được cộng điểm rèn luyện;
• Ưu tiên xét học bổng, ký túc xá.

Chính từ những lợi ích này, một số đối tượng đã tổ chức làm giả giấy chứng nhận hiến máu, rao bán công khai trên mạng xã hội, hoặc tiếp tay cho người có nhu cầu mua để đối phó thủ tục. Đây là hành vi gian dối, vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Làm giả giấy chứng nhận hiến máu – Cấu thành tội gì theo pháp luật hình sự?

Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức – Điều 341 Bộ luật Hình sự

Giấy chứng nhận hiến máu tình nguyện là loại giấy tờ do Ban Chỉ đạo Vận động hiến máu tình nguyện tỉnh/thành phố cấp sau mỗi lần hiến máu tình nguyện, mang tính xác thực về hành vi đã thực hiện hiến máu. Do đó, khi làm giả loại giấy tờ này, người làm giả đã có hành vi: “Làm giả con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác của cơ quan, tổ chức”. Cấu thành Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức theo Điều 341 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025).

Khung hình phạt cơ bản:

• Phạt tiền đến 100 triệu đồng, hoặc
• Phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm, hoặc
• Phạt tù từ 6 tháng đến 2 năm.

Nếu có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, hoặc thu lợi bất chính, hình phạt có thể lên đến 7 năm tù.

Tội sử dụng con dấu, tài liệu giả – cũng bị xử lý hình sự

Người mua và sử dụng giấy hiến máu giả để hưởng lợi (xin học bổng, cộng điểm, giảm thuế…) có thể bị xử lý về hành vi: “Sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức.”

Cũng bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 341 như người làm giả, không có sự phân biệt giữa người làm và người dùng trong trường hợp có yếu tố vụ lợi, gây hậu quả, hoặc bị phát hiện trong các thủ tục chính thức.

Phân biệt: Giả mạo hành vi thiện nguyện – không còn là hành vi hành chính

Không ít người lầm tưởng rằng việc sử dụng giấy hiến máu giả chỉ là “lỗi đạo đức” hoặc vi phạm trong nhà trường. Trên thực tế, nếu giấy giả đó được dùng để hưởng lợi vật chất, thay đổi kết quả đánh giá, xét tuyển, học bổng, giảm thuế…, thì đã có hành vi gian dối để chiếm đoạt lợi ích – một yếu tố cấu thành trách nhiệm hình sự, chứ không chỉ là vi phạm hành chính.

Ngoài ra, nếu tổ chức bán giấy tờ giả một cách chuyên nghiệp, có hệ thống, quảng cáo công khai trên mạng xã hội…, còn có thể bị xem xét thêm hành vi kinh doanh trái phép hoặc lừa đảo chiếm đoạt tài sản nếu chiếm đoạt tiền từ người mua nhưng không giao giấy, hoặc giao giấy vô hiệu.

Hành vi của người trung gian tiếp tay: Cũng có thể bị xử lý

Người không trực tiếp làm giả nhưng dẫn mối, trung gian, môi giới, chuyển giao, nhận tiền, thu hoa hồng… cũng có thể bị xem là đồng phạm, hoặc giúp sức trong tội danh tại Điều 341 BLHS. Trong nhiều vụ án, người trung gian còn bị xử lý nặng hơn người sử dụng giấy tờ giả nếu có tính chất chuyên nghiệp, tổ chức, vụ lợi rõ ràng.

Kiến nghị và cảnh báo

• Đối với học sinh, sinh viên và người dân: Tuyệt đối không sử dụng giấy tờ giả, kể cả với lý do “bị áp lực điểm số” hoặc “do người khác gợi ý”. Hành vi tưởng như nhỏ có thể dẫn đến bị kỷ luật, buộc thôi học, thậm chí truy cứu hình sự.
• Đối với cơ sở giáo dục và cơ quan hành chính: Cần kiểm tra chặt tính xác thực của các loại giấy chứng nhận hiến máu, hạn chế tình trạng “miễn kiểm chứng”, tạo kẽ hở cho hành vi gian dối.
• Đối với cơ quan chức năng: Cần xử lý nghiêm các nhóm làm giả, bán giấy chứng nhận hiến máu trên mạng xã hội, không để hành vi phi đạo đức này phá hoại ý nghĩa của hoạt động thiện nguyện và làm mất công bằng với người hiến máu thật.

Kết luận

Làm giả hoặc sử dụng giấy chứng nhận hiến máu là hành vi vi phạm pháp luật rõ ràng, không thể viện dẫn lý do “áp lực học tập” hay “thiện chí ban đầu” để biện minh. Một hành vi sai – dù bắt đầu từ mục đích gì – nếu gian dối và trục lợi thì đều phải đối diện với chế tài hình sự. Hiến máu là hành động thật, không thể dùng giấy tờ giả để thay thế. Pháp luật cần nghiêm minh, và xã hội cần tỉnh táo.

Xem thêm 

Việc áp giá điện cho đối tượng sinh viên, người lao động thuê trọ được quy định ra sao?

Rủi ro trong hợp đồng mua bán? – LUẬTSƯ.NET giúp bạn bảo vệ quyền lợi

Luật Sư Tư Vấn Pháp Luật Miễn Phí Qua Điện Thoại 24/7