Trộm cắp tài sản là một trong những hành vi vi phạm pháp luật phổ biến, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự an toàn xã hội. Với thủ đoạn ngày càng tinh vi, hành vi này không chỉ gây thiệt hại về tài sản cho cá nhân, tổ chức mà còn làm suy giảm niềm tin của cộng đồng. Nhằm kiểm soát và xử lý hành vi này, pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể trong Bộ luật Hình sự. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu về tội trộm cắp tài sản theo quy định của pháp luật và phân tích một số vụ án điển hình để thấy rõ hơn mức độ nguy hiểm của hành vi này.
1. Quy định pháp luật về tội trộm cắp tài sản
Tội trộm cắp tài sản được quy định tại Điều 173 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Theo đó:
Các yếu tố cấu thành tội phạm bao gồm:
- Hành vi chiếm đoạt tài sản một cách lén lút, không để chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản biết.
- Tài sản bị chiếm đoạt có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc trường hợp đặc biệt (tái phạm nguy hiểm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng…).
2. Mức xử phạt của tội trộm cắp tài sản
Theo Điều 173 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), mức xử phạt đối với tội trộm cắp tài sản được quy định như sau:
1. Người nào trộm cắp tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;
b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 174, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;
đ) Tài sản là di vật, cổ vật.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
d) Dùng thủ đoạn xảo quyệt, nguy hiểm;
đ) Hành hung để tẩu thoát;
e) Tài sản là bảo vật quốc gia;
g) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
b) Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
3. Các vụ án điển hình về tội trộm cắp tài sản
Tội trộm cắp tài sản diễn ra phổ biến với nhiều thủ đoạn tinh vi, gây thiệt hại lớn cho cá nhân, doanh nghiệp và xã hội. Dưới đây là một số vụ án điển hình về tội trộm cắp tài sản đã được cơ quan chức năng điều tra và xử lý.
Vụ trộm kim cương trị giá hàng tỷ đồng tại TP. Hồ Chí Minh (2022)
Diễn biến vụ án:
- Một nhóm tội phạm có tổ chức đã theo dõi một cửa hàng kim hoàn lớn tại quận 1, TP. Hồ Chí Minh.
- Các đối tượng lợi dụng lúc cửa hàng đông khách, một người giả vờ hỏi mua hàng, trong khi đồng bọn lén lút đánh tráo hộp đựng kim cương thật bằng hộp giả.
- Khi nhân viên phát hiện, nhóm trộm đã nhanh chóng tẩu thoát.
Kết quả điều tra và xử lý:
- Công an trích xuất camera, lần theo dấu vết và bắt giữ nhóm trộm sau một tuần gây án.
- Các đối tượng bị truy tố theo Điều 173 Bộ luật Hình sự, với mức án từ 7 đến 12 năm tù do phạm tội có tổ chức và giá trị tài sản bị trộm rất lớn.
Vụ trộm hơn 2 tỷ đồng tại ngân hàng ở Hà Nội (2021)
Diễn biến vụ án:
- Một nhân viên bảo vệ của ngân hàng câu kết với một đối tượng bên ngoài để thực hiện vụ trộm.
- Lợi dụng việc nắm rõ hệ thống an ninh, đối tượng này vô hiệu hóa camera giám sát, mở két sắt và lấy đi hơn 2 tỷ đồng.
- Sau khi gây án, đối tượng bỏ trốn vào miền Nam để tránh bị truy bắt.
Kết quả điều tra và xử lý:
- Công an vào cuộc, xác định danh tính thủ phạm và bắt giữ sau 10 ngày điều tra.
- Đối tượng bị truy tố với tình tiết tăng nặng vì lợi dụng chức vụ, có tính chất chuyên nghiệp.
- Tòa án tuyên phạt 15 năm tù giam.
Vụ trộm hơn 100 chiếc điện thoại trong trung tâm thương mại (2020)
Diễn biến vụ án:
- Một nhóm 4 thanh niên lên kế hoạch đột nhập vào một cửa hàng điện thoại trong trung tâm thương mại vào ban đêm.
- Chúng cắt khóa cửa, vô hiệu hóa báo động và lấy đi hơn 100 chiếc điện thoại với tổng trị giá gần 3 tỷ đồng.
- Sau khi gây án, nhóm này bán tài sản trộm được và chia nhau tiền.
Kết quả điều tra và xử lý:
- Sau khi nhận được trình báo, công an điều tra và bắt giữ nhóm trộm sau 2 tháng truy xét.
- Cả nhóm bị truy tố về tội trộm cắp tài sản có tổ chức, chuyên nghiệp, bị tuyên phạt từ 8 đến 12 năm tù mỗi người.
Vụ trộm xe SH trị giá 100 triệu đồng (2019)
Diễn biến vụ án:
- Một đối tượng sử dụng vam phá khóa để trộm xe máy SH đắt tiền tại một khu chung cư ở TP. Hồ Chí Minh.
- Hành vi này được camera giám sát ghi lại và nạn nhân trình báo công an.
- Đối tượng sau đó tiếp tục thực hiện nhiều vụ trộm xe khác trước khi bị bắt.
Kết quả điều tra và xử lý:
- Công an lần theo các vụ trộm liên tiếp và bắt giữ đối tượng khi đang chuẩn bị tiêu thụ xe trộm cắp.
- Với hành vi tái phạm nguy hiểm, đối tượng bị tuyên phạt 10 năm tù.
Vụ trộm tài sản trong khu cách ly mùa dịch covid-19 (2021)
Diễn biến vụ án:
- Một người đàn ông lợi dụng việc được cách ly trong khu tập trung để thực hiện hành vi trộm cắp.
- Hắn lẻn vào phòng của những người cùng cách ly, lấy trộm điện thoại, ví tiền và tài sản cá nhân.
- Sau khi phát hiện, nạn nhân báo cáo với lực lượng chức năng.
Kết quả điều tra và xử lý:
- Công an nhanh chóng xác minh và bắt giữ đối tượng.
- Do phạm tội trong thời điểm dịch bệnh, bị cáo bị áp dụng tình tiết tăng nặng và bị tuyên phạt 5 năm tù.