Tấm lưới an sinh xã hội - Ai bắt buộc phải tham gia BHXH, BHYT, BHTN?

Đánh giá bài viết

Giữa vô vàn những biến động của cuộc sống và thị trường lao động, chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) nổi lên như một “tấm lưới an sinh” vững chắc, không chỉ đảm bảo quyền lợi thiết thân cho người lao động (NLĐ) mà còn góp phần ổn định xã hội và phát triển kinh tế bền vững. Việc tham gia các loại hình bảo hiểm này không chỉ là quyền lợi mà còn là nghĩa vụ bắt buộc đối với nhiều đối tượng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ mình có thuộc diện “bắt buộc” hay không, và trách nhiệm của người sử dụng lao động (NSDLĐ) đến đâu. LUẬTSƯ.NET sẽ cùng bạn “giải mã” chi tiết các quy định pháp luật hiện hành về đối tượng bắt buộc tham gia BHXH, BHYT, BHTN tại Việt Nam.

1. Bảo hiểm xã hội (BHXH) Bắt buộc – Nền tảng cho tương lai an vững

BHXH bắt buộc là chính sách cốt lõi, nhằm bù đắp một phần thu nhập cho NLĐ khi họ gặp phải các rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp (TNLĐ-BNN), hưu trí và tử tuất.

a) Người lao động Việt Nam (Căn cứ Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2014; Nghị định 115/2015/NĐ-CP):

Những đối tượng NLĐ Việt Nam sau đây thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH:
– Người làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn, HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên (bao gồm cả HĐLĐ được ký kết giữa NSDLĐ với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động).
– Cán bộ, công chức, viên chức.
– Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu.
– Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân.
– Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
– Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

b) Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam (Căn cứ khoản 2 Điều 2 Luật BHXH 2014; Nghị định 143/2018/NĐ-CP):
NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khi có đủ các điều kiện sau:
– Có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.
– Có HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc HĐLĐ xác định thời hạn từ đủ 01 năm trở lên với NSDLĐ tại Việt Nam.
– Không thuộc các trường hợp sau:
- Di chuyển trong nội bộ doanh nghiệp theo quy định.
- Đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật lao động Việt Nam.

c) Người sử dụng lao động (Căn cứ khoản 3 Điều 2 Luật BHXH 2014):

NSDLĐ tham gia BHXH bắt buộc bao gồm:
Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân.
Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác.
Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.
Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo HĐLĐ.

2. Bảo hiểm y tế (BHYT) bắt buộc – “Tấm thẻ xanh” cho sức khỏe toàn dân

BHYT là chính sách xã hội quan trọng, nhằm huy động sự đóng góp của cộng đồng để chăm sóc sức khỏe cho mọi người dân khi ốm đau, bệnh tật.

Đối tượng tham gia BHYT được chia thành nhiều nhóm (Căn cứ Điều 12 Luật BHYT sửa đổi, bổ sung 2014; Nghị định 146/2018/NĐ-CP):

a) Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng:
– NLĐ làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ có thời hạn từ đủ 03 tháng trở lên.
– NLĐ là người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã hưởng tiền lương.
– Cán bộ, công chức, viên chức.
– Lưu ý quan trọng: Nếu một người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia BHYT khác nhau thì đóng BHYT theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định theo thứ tự của các nhóm quy định tại Điều 12 Luật BHYT.

b) Nhóm do tổ chức BHXH đóng:
– Người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.
– Người đang hưởng trợ cấp BHXH hằng tháng do bị TNLĐ-BNN.
– Người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp ốm đau do mắc bệnh thuộc Danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày.
– Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp BHXH hằng tháng.
– Người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp.

c) Nhóm do ngân sách nhà nước đóng:
– Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội đang tại ngũ; học viên công an nhân dân, hạ sĩ quan, chiến sĩ phục vụ có thời hạn trong công an nhân dân…
– Cán bộ xã, phường, thị trấn đã nghỉ việc đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước.
– Người đã thôi hưởng trợ cấp mất sức lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng từ ngân sách nhà nước.
– Người có công với cách mạng, cựu chiến binh.
– Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp đương nhiệm.
– Trẻ em dưới 6 tuổi.
– Người thuộc diện hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng.
– Người thuộc hộ gia đình nghèo; người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn; người đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn; người đang sinh sống tại xã đảo, huyện đảo.
– Thân nhân của người có công với cách mạng (cha đẻ, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con của liệt sĩ; người có công nuôi dưỡng liệt sĩ).
– Người đã hiến bộ phận cơ thể người theo quy định của pháp luật.
– Người nước ngoài đang học tập tại Việt Nam được cấp học bổng từ ngân sách của Nhà nước Việt Nam.

d) Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng:
– Học sinh, sinh viên.
– Người thuộc hộ gia đình cận nghèo.
– Người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình.

e) Nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình:
– Bao gồm những người có tên trong cùng một hộ gia đình đăng ký thường trú hoặc tạm trú, trừ những đối tượng đã thuộc các nhóm a, b, c, d nêu trên. Đây là hình thức tham gia mang tính bắt buộc đối với tất cả các thành viên trong hộ gia đình chưa tham gia theo các nhóm khác.

3. Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) – “Phao cứu sinh” khi tạm thời mất việc

BHTN nhằm hỗ trợ một phần thu nhập, tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề cho NLĐ khi họ bị mất việc làm.

a) Người lao động (Căn cứ Điều 43 Luật Việc làm 2013):
NLĐ bắt buộc tham gia BHTN khi làm việc theo:
HĐLĐ hoặc hợp đồng làm việc không xác định thời hạn.
HĐLĐ hoặc hợp đồng làm việc xác định thời hạn.
HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng.
Lưu ý: Trong trường hợp NLĐ giao kết và đang thực hiện nhiều HĐLĐ thì HĐLĐ nào giao kết đầu tiên sẽ là cơ sở để tham gia BHTN. NLĐ không làm việc và không hưởng tiền lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì không đóng BHTN tháng đó.

b) Người sử dụng lao động (Căn cứ Điều 43 Luật Việc làm 2013):
NSDLĐ tham gia BHTN bao gồm:
Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân.
Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp.
Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.
Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, hộ kinh doanh, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo HĐLĐ hoặc hợp đồng làm việc quy định tại mục (a) ở trên.

4. Trách nhiệm và hậu quả của việc “Né tránh” nghĩa vụ

Việc tham gia BHXH, BHYT, BHTN là trách nhiệm bắt buộc của cả NLĐ và NSDLĐ (trong đó NSDLĐ giữ vai trò chủ đạo trong việc đăng ký và đóng).

Đối với NSDLĐ:
Trách nhiệm: Đăng ký tham gia, đóng đầy đủ, đúng hạn và đúng mức cho NLĐ thuộc đối tượng bắt buộc. Cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho cơ quan BHXH.
Hậu quả khi vi phạm: Bị truy thu số tiền phải đóng; đóng thêm số tiền lãi bằng 02 lần mức lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân của năm trước liền kề tính trên số tiền, thời gian chậm đóng; bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định. Nghiêm trọng hơn có thể bị xử lý hình sự nếu trốn đóng BHXH với số tiền lớn hoặc gây hậu quả nghiêm trọng.

Đối với NLĐ:
Trách nhiệm: Cung cấp thông tin cá nhân chính xác cho NSDLĐ để đăng ký tham gia; tự giác tham gia BHYT theo hộ gia đình nếu chưa thuộc các nhóm đối tượng khác.
Ảnh hưởng khi không tham gia hoặc tham gia không đầy đủ: Không được hưởng hoặc hưởng không đầy đủ các chế độ BHXH, BHYT, BHTN khi gặp rủi ro, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của bản thân và gia đình.

5. Lời khuyên vàng từ LUẬTSƯ.NET

Việc xác định đúng đối tượng và thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ tham gia các loại hình bảo hiểm bắt buộc là vô cùng quan trọng.

Đối với Người sử dụng lao động:
“Tuân thủ là thượng sách”: Rà soát kỹ lưỡng danh sách NLĐ, đối chiếu với các quy định pháp luật để đảm bảo không bỏ sót đối tượng bắt buộc tham gia.
Kê khai chính xác, đóng đủ, đúng hạn: Đây là cách tốt nhất để tránh các rủi ro pháp lý và thể hiện trách nhiệm với NLĐ.
Cập nhật quy định thường xuyên: Pháp luật về bảo hiểm luôn có những điều chỉnh, cần theo dõi để áp dụng kịp thời.
Tư vấn pháp lý khi cần: Nếu có bất kỳ vướng mắc nào, hãy tìm đến các chuyên gia pháp lý để được hỗ trợ.

Đối với Người lao động:
“Quyền lợi đi đôi với trách nhiệm”: Chủ động tìm hiểu về các loại hình bảo hiểm mình thuộc diện tham gia.
Kiểm tra thông tin tham gia: Thường xuyên kiểm tra quá trình đóng BHXH, BHYT, BHTN của mình qua ứng dụng VssID hoặc các kênh thông tin của cơ quan BHXH để đảm bảo NSDLĐ thực hiện đúng nghĩa vụ.
Yêu cầu NSDLĐ thực hiện đúng: Nếu phát hiện NSDLĐ không đóng hoặc đóng không đủ, cần yêu cầu NSDLĐ thực hiện hoặc báo với cơ quan BHXH, thanh tra lao động để được can thiệp.
Chủ động tham gia BHYT hộ gia đình: Nếu không thuộc đối tượng tham gia BHYT bắt buộc qua NSDLĐ hoặc các nhóm khác, hãy chủ động tham gia BHYT theo hộ gia đình để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Chính sách BHXH, BHYT, BHTN là trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội. Việc hiểu đúng và thực hiện đủ không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là sự đầu tư cho tương lai, cho sức khỏe và sự ổn định của mỗi cá nhân và cả cộng đồng. LUẬTSƯ.NET luôn sẵn sàng cung cấp thông tin, tư vấn và hỗ trợ pháp lý để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của bạn trong lĩnh vực phức tạp nhưng vô cùng thiết yếu này.

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/

Xem thêm:
“Chia tay” nhân viên đúng luật – Thủ tục & thời hạn báo trước doanh nghiệp phải nắm vững
Chấm dứt HĐLĐ trái luật – “Trái đắng” nào chờ đợi NLĐ & Doanh nghiệp?
Trợ cấp thôi việc – “Tấm vé an toàn” khi chia tay doanh nghiệp? Điều kiện, cách tính và thời hạn chi trả bạn cần biết!
Trợ cấp mất việc làm – “Phao cứu sinh” khi doanh nghiệp tái cấu trúc? Khi nào bạn được nhận?
Thủ tục thanh toán khi ‘chia tay’ doanh nghiệp – Đừng để quyền lợi của bạn ‘rơi rụng’ ở chặng cuối!
Phương án sử dụng lao động – “Chìa khóa vàng” cho quyết dịnh cắt giảm nhân sự hợp pháp
Lằn ranh đỏ – Những trường hợp doanh nghiệp không được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động

Tấm lưới an sinh xã hội – Ai bắt buộc phải tham gia BHXH, BHYT, BHTN?

1. Bảo hiểm xã hội (BHXH) Bắt buộc – Nền tảng cho tương lai an vững

a) Người lao động Việt Nam (Căn cứ Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2014; Nghị định 115/2015/NĐ-CP):

b) Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam (Căn cứ khoản 2 Điều 2 Luật BHXH 2014; Nghị định 143/2018/NĐ-CP):

c) Người sử dụng lao động (Căn cứ khoản 3 Điều 2 Luật BHXH 2014):

2. Bảo hiểm y tế (BHYT) bắt buộc – “Tấm thẻ xanh” cho sức khỏe toàn dân

a) Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng:

b) Nhóm do tổ chức BHXH đóng:

c) Nhóm do ngân sách nhà nước đóng:

d) Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng:

e) Nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình:

3. Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) – “Phao cứu sinh” khi tạm thời mất việc

4. Trách nhiệm và hậu quả của việc “Né tránh” nghĩa vụ

Đối với NSDLĐ:

Đối với NLĐ:

5. Lời khuyên vàng từ LUẬTSƯ.NET

Đối với Người sử dụng lao động:

Đối với Người lao động:

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

Luật Sư Chuyên Hôn Nhân Gia Đình tại TP. Hồ Chí Minh

Tòa án nhân dân khu vực – Khi hệ thống tư pháp được tái cơ cấu

Sáp nhập hệ thống Tòa án tại TP.HCM: Thí điểm mô hình Tòa án nhân dân khu vực và kỳ vọng cải cách tư pháp