Bảo hiểm thất nghiệp là một trong những chế độ quan trọng của hệ thống bảo hiểm xã hội Việt Nam, được thiết kế để hỗ trợ người lao động khi họ mất việc làm.
Bảo hiểm thất nghiệp là gì?
Bảo hiểm thất nghiệp là chế độ nhằm bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi bị mất việc làm, hỗ trợ người lao động học nghề, duy trì việc làm, tìm việc làm trên cơ sở đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.
Đối tượng bắt buộc tham gia
Theo quy định Điều 43 Luật Việc làm 2013 quy định:
(1) Người lao động phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp trong:
– Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc không xác định thời hạn.
– Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc xác định thời hạn.
– Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng.
Trường hợp người lao động giao kết và đang thực hiện nhiều hợp đồng lao động thuộc các trường hợp trên thì hợp đồng lao động giao kết đầu tiên có trách nhiệm tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
(2) Người lao thuộc các trường hợp trên đang hưởng lương hưu, giúp việc gia đình thì không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
(3) Người sử dụng lao động sử dụng lao động theo hợp đồng làm việc hoặc hợp đồng lao động thuộc các trường hợp trên bao gồm:
– Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân.
– Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp.
– Cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.
– Doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, hộ kinh doanh, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn.
Các chế độ của bảo hiểm thất nghiệp
– Trợ cấp thất nghiệp.
– Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm.
– Hỗ trợ Học nghề.
– Hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động.
Quy trình để hưởng trợ cấp thất nghiệp
– Trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, người lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm do cơ quan quản lý nhà nước về việc làm thành lập.
– Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày trung tâm dịch vụ việc làm tiếp nhận đủ hồ sơ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp; trường hợp không đủ điều kiện để hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp thì phải trả lời bằng văn bản cho người lao động.
– Tổ chức bảo hiểm xã hội thực hiện việc chi trả trợ cấp thất nghiệp cho người lao động trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Các trường hợp bị tạm dừng, tiếp tục, chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp
Quy định tại Điều 53 Luật Việc làm 2013:
(1) Tạm dừng, tiếp tục hưởng trợ cấp thất nghiệp
– Bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp khi không thực hiện thông báo về việc tìm kiếm việc làm hằng tháng.
– Nếu người lao động bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp vẫn còn thời gian được hưởng thì tiếp tục hưởng trợ cấp thất nghiệp khi thực hiện thông báo về việc tìm kiếm việc làm hằng tháng.
(2) Chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp mà không bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm:
– Hết thời hạn hưởng trợ cấp thất nghiệp.
– Hưởng lương hưu hằng tháng.
– Sau 02 lần từ chối nhận việc làm do trung tâm dịch vụ việc làm nơi đang hưởng trợ cấp thất nghiệp giới thiệu mà không có lý do chính đáng.
– Không thực hiện thông báo tìm kiếm việc làm hằng tháng theo quy định tại Điều 52 của Luật này trong 03 tháng liên tục.
– Ra nước ngoài để định cư, đi lao động ở nước ngoài theo hợp đồng.
– Bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm pháp luật bảo hiểm thất nghiệp.
– Chết.
(3) Chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp mà được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm:
– Tìm được việc làm.
– Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an.
– Đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên.
– Chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.
– Bị tòa án tuyên bố mất tích.
– Bị tạm giam; chấp hành hình phạt tù.
Thời gian bảo lưu được tính bằng tổng thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trừ đi thời gian đóng đã hưởng trợ cấp thất nghiệp, theo nguyên tắc mỗi tháng đã hưởng trợ cấp thất nghiệp tương ứng 12 tháng đã đóng.
