Sử dụng giấy tờ, biển số xe giả – Có thể bị xử lý hình sự theo Điều 341 BLHS

1. Thực trạng đáng báo động

Trong thực tế, nhiều người điều khiển phương tiện vì muốn né tránh việc đăng ký chính thức, phí trước bạ, hoặc sử dụng xe không rõ nguồn gốc mà đã lựa chọn gắn biển số giả, sử dụng giấy đăng ký xe giả, thậm chí tem kiểm định giả. Hành vi này thoạt nhìn tưởng như chỉ để “đối phó” khi lưu thông trên đường. Tuy nhiên, nó tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý, làm rối loạn công tác quản lý nhà nước về giao thông, đồng thời có thể tiếp tay cho xe trộm cắp, xe gian và các hoạt động phạm pháp khác.

2. Xử phạt hành chính khi sử dụng giấy tờ, biển số giả

Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, hành vi sử dụng giấy đăng ký, biển số xe không do cơ quan có thẩm quyền cấp hoặc bị tẩy xóa sẽ bị xử phạt được quy định tại Điều 13 và Điều 14 như sau:

2.1. Sử dụng giấy chứng nhận đăng ký xe bị tẩy xóa hoặc không đúng số khung, số động cơ (số máy) của xe hoặc không do cơ quan có thẩm quyền cấp:

• Đối với mô tô, xe máy: phạt tiền từ 2 – 3 triệu đồng;
• Đối với ô tô (bao gồm cả rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo theo): phạt tiền từ 4 – 6 triệu đồng.

2.2. Điều khiển xe không gắn biển số (đối với loại xe có quy định phải gắn biển số); gắn biến số không đúng với chứng nhận đăng ký xe hoặc gắn biển số không do cơ quan có thẩm quyền cấp:

• Đối với mô tô, xe máy: phạt tiền từ 4 – 6 triệu đồng;
• Đối với ô tô (bao gồm cả rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo theo): phạt tiền từ 20 – 26 triệu đồng.

Ngoài tiền phạt, người vi phạm còn bị tịch thu giấy tờ, biển số giả và tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe trong thời hạn nhất định. Như vậy, ngay cả khi chưa bị xử lý hình sự, hành vi này vẫn bị coi là vi phạm nghiêm trọng và có mức phạt cao.

3. Trách nhiệm hình sự theo Điều 341 BLHS

Trường hợp hành vi không chỉ dừng ở vi phạm hành chính mà có dấu hiệu làm giả hoặc sử dụng tài liệu giả, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 341 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025):

• Khung cơ bản: phạt tiền từ 30 – 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng – 02 năm.
• Khung tăng nặng: phạt tù từ 02 – 05 năm nếu phạm tội có tổ chức, phạm tội nhiều lần, hoặc thu lợi bất chính từ 10 triệu đồng trở lên.
• Khung tăng nặng hơn: phạt tù từ 03 – 07 năm nếu mục đích nhằm thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, hoặc thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên.
• Hình phạt bổ sung: có thể bị phạt tiền từ 05 – 50 triệu đồng.

Rõ ràng, sử dụng giấy tờ xe hoặc biển số giả không chỉ đơn giản là vi phạm giao thông mà còn có thể cấu thành tội phạm hình sự với mức án tù đáng kể.

4. Phân biệt hành vi “sử dụng” và “làm giả”

Để hiểu đúng và tránh nhầm lẫn, cần phân biệt rõ:

• Tự làm giả: người trực tiếp tạo ra giấy tờ, biển số giả → cấu thành tội làm giả con dấu, tài liệu.
• Mua, sử dụng từ người khác: vẫn bị xử lý hình sự theo diện sử dụng tài liệu giả.
• Không biết là giả (ví dụ: mượn xe, thuê xe có giấy tờ giả nhưng không hay biết): có thể được loại trừ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, người sử dụng cần chứng minh yếu tố không biết và không có lỗi.

5. Kết luận và khuyến nghị

Hành vi sử dụng giấy tờ, biển số xe giả gây ảnh hưởng tiêu cực đến công tác quản lý phương tiện, tiếp tay cho xe gian, xe tội phạm, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ gian lận trong giao dịch dân sự, tài chính và hình sự.

Pháp luật đã có chế tài nghiêm khắc từ xử phạt hành chính đến xử lý hình sự theo Điều 341 BLHS, với mức án có thể lên tới 07 năm tù. Người dân cần tuyệt đối tránh việc mua bán, sử dụng giấy tờ hoặc biển số giả. Việc “lợi bất cập hại” này có thể khiến bản thân đối diện với án tù, chứ không chỉ là vài triệu đồng tiền phạt.

Xem thêm 

Quyền lợi của người tiêu dùng dễ bị tổn thương có gì đặc biệt?

Quyền và nghĩa vụ mà người tiêu dùng cần biết năm 2025

Trách nhiệm bảo đảm an toàn thông tin cho người tiêu dùng

Bồi thường thiệt hại: Có nguyên tắc, có giới hạn