1. Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá là gì?
Tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng hoá là những mâu thuẫn phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng, trong đó một trong các bên vi phạm các thoả thuận đã cam kết trước đó.
Hiện nay, tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng hoá có thể xuất phát từ những nguyên nhân:
- Vi phạm nghĩa vụ thanh toán.
- Tranh chấp về chất lượng hàng hoá.
- Tranh chấp về thời gian giao, nhận hàng hoá.
- Tranh chấp về điều khoản phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại.
2. Phương thức giải quyết tranh chấp
Theo Điều 317 Luật Thương mại 2005 sửa đổi, bổ sung, tranh chấp được giải quyết dựa trên các phương thức:
Thứ nhất, thương lượng giữa các bên
Đây là phương thức ưu tiên lựa chọn do tiết kiệm thời gian, chi phí và giữ gìn mối quan hệ hợp tác sau này.
Thứ hai, hoà giải giữa các bên
Đây là phương thức giải quyết tranh chấp có sự tham gia của bên thứ ba là trung gian hoà giải.
Thứ ba, giải quyết bằng Trọng tài thương mại
Theo Luật Trọng tài thương mại 2010, Trọng tài có thẩm quyền giải quyết đối với các tranh chấp:
- Phát sinh từ hoạt động thương mại.
- Phát sinh giữa các bên trong đó ít nhất một bên có hoạt động thương mại.
- Các bên tranh chấp mà pháp luật quy định được giải quyết bằng Trọng tài.
Để giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại, các bên cần đáp ứng những điều kiện sau:
- Tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của Trọng tài.
- Phải có sự thoả thuận. Thoả thuận có thể được lập trước hoặc sau khi tranh chấp.
- Các bên có đầy đủ năng lực pháp luật.
- Tranh chấp chưa được Toà án thụ lý giải quyết.
- Hồ sơ, chứng cứ được thu thập đầy đủ.
Thứ tư, khởi kiện tại Toà án
Trước tiên, các bên cần lưu ý khi đã thoả thuận giải quyết tại Trọng tài nhưng trong đó có một bên khởi kiện tại Toà án. Đối với việc khởi kiện này, Toà án phải từ chối thụ lý trừ khi thoả thuận trọng tài vô hiệu hoặc không thể thực hiện được.
Theo đó, tại Điều 30 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, những tranh chấp kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền Toà án, bao gồm:
- Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa các chủ thể có đăng ký kinh doanh với nhau, đều có chung mục đích sinh lời.
- Những tranh chấp khác không thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan, tổ chức khác.
Đồng thời, bên khởi kiện cần thu thập bằng chứng, tài liệu liên quan đến việc quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm như hợp đồng, chứng từ thanh toán, chứng từ giao hàng, hoá đơn.
3. Những vấn đề cần lưu ý đối với tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng hoá.
Thứ nhất, thời hiệu khởi kiện
Thời hiệu khởi kiện đối với những tranh chấp thương mại là 02 năm kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm theo Điều 319 Luật Thương mại 2005 sửa đổi, bổ sung.
Thứ hai, điều khoản hợp đồng
Những tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng hoá thường được phát sinh từ những điều khoản không được quy định rõ ràng. Do đó, để bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp, các bên khi tham gia vào quá trình giao kết hợp đồng cần thoả thuận và bàn bạc những điều khoản chặt chẽ như:
- Điều khoản về thanh toán: Cần quy định về thời hạn, phương thức thanh toán dựa vào điều kiện và tình hình thực tế của các bên.
- Điều khoản về trách nhiệm: Để đảm bảo quyền lợi của mình, doanh nghiệp cần quy định rõ về trách nhiệm của bên còn lại nhằm tránh việc bên còn lại vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ làm ảnh hưởng đến hàng hoá, chất lượng sản phẩm.
- Điều khoản về bảo hành: Đối với hợp đồng mua bán hàng hoá, chất lượng hàng hoá được đặt lên hàng đầu. Giả sử bên đối tác thực hiện giao hàng chậm làm giảm chất lượng của sản phẩm, bên doanh nghiệp cần có những quy định về nghĩa vụ bảo hành đối với hàng hoá đó theo đúng nội dung và thời hạn được cam kết.
- Điều khoản về giải quyết tranh chấp: Các bên cần thoả thuận rõ về điều khoản lựa chọn phương thức tranh chấp. Đồng thời cần lưu ý về thẩm quyền giải quyết giữa Trọng tài và Toà án.
Thứ ba, đảm bảo đầy đủ chứng từ giao dịch
Khi tranh chấp xảy ra, việc lưu giữ các chứng từ liên quan góp phần vào việc nâng cao sự đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp. Do đó, đối với hoạt động mua bán thì các bên có thể lưu giữ các tài liệu cần thiết:
- Hợp đồng mua bán hàng hoá.
- Biên bản giao nhận hàng hoá, phiếu xuất kho và vận đơn.
- Tin nhắn, email liên lạc về giao nhận hàng hoá.
Kết luận
Tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng hoá có thể dẫn đến những thiệt hại, tổn thất đáng kể đối với những doanh nghiệp trong hoạt động thương mại. Dó đó, khi xảy ra những tranh chấp có liên quan các bên cần xác định đúng nguyên nhân, lựa chọn phương thức giải quyết phù hợp để giữ gìn mối quan hệ hợp tác, ít tốn kém và đảm bảo bí mật kinh doanh của doanh nghiệp không bị tiết lộ cho các bên không liên quan.
Xem thêm
Thời hiệu khởi kiện về hợp đồng được quy định như thế nào?
Các chế tài do vi phạm hợp đồng theo Luật Thương mại
