Hợp đồng mua bán tài sản là hợp đồng rất dễ gặp trong cuộc sống hằng ngày. Giao dịch gắn liền với tài sản tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được thực hiện đúng quy định. Và vẫn còn nhiều người chưa được tiếp cận nhiều với hợp đồng mua bán dẫn đến những tranh chấp, gây nhiều thiệt hại nghiêm trọng.
1. Khái niệm hợp đồng mua bán tài sản
Căn cứ theo Điều 430 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hợp đồng mua bán, định nghĩa cụ thể:
- Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán.
- Hợp đồng mua bán nhà ở, mua bán nhà để sử dụng vào mục đích khác được thực hiện theo quy định của Bộ luật dân sự, và luật khác có liên quan.
2. Những rủi ro trong hợp đồng mua bán tài sản
Những rủi ro thường gặp trong giao dịch mua bán mà đa số mọi người thườn g hay gặp phải, cụ thể:
a. Rủi ro về pháp lý
- Tài sản không thuộc quyền sở hữu của bên bán: Đây là rủi ro lớn nhất, khi bên bán không có quyền định đoạt tài sản. Để phòng tránh, bên mua cần kiểm tra kỹ lưỡng giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản của bên bán.
- Tài sản đang bị tranh chấp hoặc thế chấp: Tài sản có thể đang là đối tượng của một vụ kiện tụng hoặc đang được thế chấp cho một khoản vay. Cần kiểm tra thông tin này tại cơ quan có thẩm quyền.
- Hợp đồng không được lập thành văn bản hoặc không được công chứng, chứng thực: Đối với một số loại tài sản, hợp đồng mua bán phải được lập thành văn bản và có công chứng, chứng thực mới có giá trị pháp lý.
- Các điều khoản trong hợp đồng không rõ ràng, đầy đủ: Điều này có thể dẫn đến tranh chấp khi xảy ra sự cố. Cần đảm bảo các điều khoản về giá cả, thời gian giao nhận, chất lượng tài sản, trách nhiệm của các bên được quy định rõ ràng.
- Tài sản mua bán là tài sản hình thành trong tương lai: Đây là các tài sản chưa hình thành hoặc chưa thuộc sở hữu của bên bán tại thời điểm ký kết hợp đồng mua bán. Rủi ro của loại tài sản này là việc bên bán không thực hiện đúng cam kết bàn giao tài sản.
b. Rủi ro về tài chính
- Bên mua không thanh toán đúng hạn: Cần có điều khoản rõ ràng về thời gian và phương thức thanh toán trong hợp đồng.
- Bên bán không giao tài sản sau khi nhận tiền: Cần có điều khoản về việc xử lý vi phạm hợp đồng trong trường hợp này.
- Giá cả tài sản thay đổi: Cần thỏa thuận rõ ràng về giá cả và các điều khoản điều chỉnh giá (nếu có).
c. Rủi ro về chất lượng tài sản:
- Tài sản không đúng với mô tả: Cần kiểm tra kỹ lưỡng chất lượng tài sản trước khi ký hợp đồng và nhận bàn giao.
- Tài sản bị hư hỏng, mất mát: Cần thỏa thuận rõ ràng về trách nhiệm chịu rủi ro trong trường hợp này.
3. Cách phòng tránh rủi ro
a) Kiểm tra kỹ thông tin về đối tác
- Xác minh tư cách pháp lý của bên bán (cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự, tổ chức có đăng ký kinh doanh hợp pháp).
- Yêu cầu bên bán cung cấp các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản.
b) Xác định rõ nội dung hợp đồng
- Mô tả tài sản chi tiết, đảm bảo tài sản có đủ điều kiện giao dịch.
- Quy định cụ thể về giá cả, phương thức thanh toán, thời điểm bàn giao tài sản.
- Bổ sung điều khoản phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại để ràng buộc trách nhiệm.
c) Tuân thủ các quy định pháp luật về hình thức hợp đồng
- Lập hợp đồng bằng văn bản, công chứng/chứng thực nếu pháp luật yêu cầu.
- Đối với bất động sản, kiểm tra quy hoạch, thế chấp, tranh chấp trước khi ký hợp đồng.
d) Giải quyết tranh chấp hợp đồng
- Thỏa thuận cơ chế giải quyết tranh chấp: thương lượng, hòa giải, trọng tài hoặc tòa án.
- Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tài liệu để bảo vệ quyền lợi khi có tranh chấp.
