1. Thừa kế theo quy định pháp luật được hiểu như thế nào?
Thừa kế theo pháp luật là việc chuyển giao di sản của người chết cho những người có quyền hưởng theo thứ tự, điều kiện và trình tự cho do pháp luật quy định.
2. Căn cứ xác định thừa kế theo pháp luật
Tại Điều 650 BLDS 2015, thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp:
- Không có di chúc.
- Di chúc không hợp pháp.
- Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc.
- Cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
- Những người được chỉ định thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Ngoài ra, các phần di sản cũng được áp dụng như sau:
- Phần di sản không được định đoạt trong di chúc.
- Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật.
- Phần di sản có liên quan đến người thừa kế theo di chúc nhưng không có quyền hưởng, từ chối nhận di sản. Ngoài ra người này chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc.
- Phần di sản liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc nhưng không còn tồn tại tại thời điểm mở di chúc.
3. Các hàng thừa kế theo pháp luật
Hàng thứ nhất
- Vợ, chồng của người chết
- Con ruột, con nuôi hợp pháp
- Cha mẹ ruột, cha mẹ nuôi của người chết.
Hàng thứ hai
- Ông bà nội, ông bà ngoại của người chết.
- Anh, chị, em ruột của người chết.
- Cháu ruột của người chết (Người chết là ông bà nội, ông bà ngoại).
Hàng thứ ba
- Cụ nội, cụ ngoại của người chết.
- Chú, cậu, cô, dì ruột của người chết.
- Cháu ruột của người chết (Người chết là bác, chú, cậu, cô, dì ruột)
- Chắt ruột của người chết (Người chết là cụ nội, cụ ngoại)
4. Những vấn đề cần lưu ý
- Những người ở hàng sau chỉ được hưởng khi người ở hàng trước đó:
- Đã chết.
- Không có quyền hưởng di sản.
- Bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
- Những người cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau
- Trường hợp quy định về thừa kế thế vị:
- Con của người thừa kế chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản thì được hưởng phần di sản mà cha/mẹ được hưởng.
- Áp dụng cho cháu thay cha/mẹ (nếu cha/mẹ mất trước hoặc cùng thời điểm) hoặc chắt thay ông/ba (nếu ông/bà mất mất trước hoặc cùng thời điểm).
Kết luận
Hiện nay, pháp luật đưa ra những quy định nhằm đảm bảo quyền lợi của những người thân thích khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp lệ được hưởng di sản theo pháp luật. Để tránh tranh chấp và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, các cá nhân cần hiểu rõ các quy định về hàng, điều kiện hưởng di sản và thời hiệu khởi kiện, từ đó thực hiện các thủ tục một cách đúng đắn và kịp thời.
