KẾT HÔN GIẢ ĐỂ CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN, TRỐN NGHĨA VỤ – CÓ THỂ BỊ XỬ LÝ HÌNH SỰ?

1. Giả kết hôn để mượn tài sản, rồi “lặn mất tăm” – có phải là lừa đảo?

Theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), không có tội danh nào mang tên “kết hôn giả”. Tuy nhiên, nếu phân tích bản chất hành vi thì có thể xử lý theo hai tội danh phổ biến là:

– Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản – Điều 174 BLHS

Theo Điều 174, người nào bằng thủ đoạn gian dối nhằm làm cho người khác tin là thật để giao tài sản, rồi chiếm đoạt tài sản đó, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Áp dụng trong trường hợp kết hôn giả: Nếu ngay từ đầu, đối tượng đã không có tình cảm thật, chỉ giả vờ yêu đương, kết hôn để tạo lòng tin, mục đích cuối cùng là chiếm đoạt tiền, tài sản thông qua việc vay mượn, nhờ đứng tên tài sản, thì đây là hành vi gian dối ngay từ đầu – dấu hiệu đặc trưng của tội lừa đảo.

Ví dụ: Một người đàn ông chủ động làm quen, tỏ tình rồi đăng ký kết hôn với một phụ nữ trung niên, sau đó lấy lý do “đầu tư làm ăn” để vay mượn vài trăm triệu đồng từ vợ. Sau khi nhận tiền, người này bỏ đi biệt tích, không trả nợ, đồng thời gửi đơn ly hôn. Nếu có bằng chứng chứng minh ý đồ lừa đảo ngay từ đầu, cơ quan điều tra có thể khởi tố tội danh theo Điều 174 BLHS.

– Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản – Điều 175 BLHS

Khác với lừa đảo, tội danh này áp dụng khi người phạm tội ban đầu không có hành vi gian dối, mà lợi dụng sự tin tưởng và mối quan hệ có thật (ở đây là quan hệ hôn nhân), sau đó sử dụng tài sản sai mục đích, cố tình không trả, bỏ trốn…

Ví dụ: Một cặp vợ chồng kết hôn thật sự, sống chung một thời gian. Trong quá trình đó, người chồng được vợ tin tưởng giao quản lý tài sản hoặc vay tiền với cam kết trả lại. Sau đó, người chồng không trả nợ, cố tình bỏ đi, cắt đứt liên lạc. Nếu không chứng minh được ý đồ lừa đảo từ đầu, thì có thể xử lý theo Điều 175 BLHS – tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

2. Tiêu chí phân biệt hai tội danh

3. Mức hình phạt ra sao?

Cả hai tội danh đều có khung hình phạt nghiêm khắc, đặc biệt khi tài sản chiếm đoạt có giá trị lớn:

• Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174): Phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm hoặc tù chung thân nếu tài sản từ 500 triệu đồng trở lên.
• Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (Điều 175): Phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm, tùy giá trị tài sản và tính chất vụ việc.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền bổ sung và buộc bồi thường dân sự cho người bị hại.

4. Lưu ý: Giả kết hôn để trốn nghĩa vụ – có vi phạm không?

Một số người đăng ký kết hôn với mục đích lợi dụng pháp luật để trốn trách nhiệm như:

• Chuyển tài sản sang tên vợ/chồng để tránh bị kê biên;
• Mượn danh nghĩa hôn nhân để hưởng ưu đãi chính sách (hộ khẩu, định cư…);
• Đăng ký kết hôn xong rồi ly hôn nhanh chóng để né nghĩa vụ trả nợ.

Nếu các hành vi trên có dấu hiệu gian dối, che giấu mục đích thật nhằm gây thiệt hại cho bên thứ ba, thì tùy từng trường hợp, vẫn có thể bị xem xét xử lý hình sự theo các tội danh như:

• Lừa đảo chiếm đoạt tài sản;
• Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản;
• Lạm dụng chức vụ, quyền hạn hoặc Trốn thuế, trốn thi hành án (nếu có dấu hiệu rõ ràng).

5. Kết luận: Tình yêu giả – tội thật

Trong xã hội hiện đại, khi lòng tin và tài sản dễ bị lợi dụng, người dân cần cảnh giác với những mối quan hệ tiến triển quá nhanh. Bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân của những “kịch bản tình – tiền” tinh vi.

Hôn nhân không thể là vỏ bọc cho tội phạm. Nếu bạn hoặc người thân rơi vào tình huống bị lợi dụng qua hình thức kết hôn giả, hãy mạnh dạn trình báo cơ quan công an, thu thập các bằng chứng (tin nhắn, chuyển khoản, ghi âm…) để được bảo vệ bằng pháp luật.

Xem thêm 

Bóng tối của lòng tin: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và những hệ lụy đau lòng

Mở Công ty tư vấn du học rồi lừa đảo hàng chục người

Công Ty Bất Động Sản Lừa Đảo: Dấu Hiệu và Cách Phòng Tránh(Mở trong cửa số mới)