Thanh tra, kiểm tra thuế -‘Nỗi lo thường trực’ hay cơ hội minh bạch hóa? Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì và ứng phó ra sao?

Đăng ngày bởi Hòa Tú
Đánh giá bài viết

Đối mặt với một cuộc thanh tra hoặc kiểm tra thuế thường là “nỗi lo thường trực” của nhiều doanh nghiệp. Viễn cảnh phải giải trình số liệu, lục tìm chứng từ và đối mặt với những kết luận có thể dẫn đến truy thu, phạt thuế khiến không ít nhà quản lý cảm thấy áp lực. Tuy nhiên, nhìn ở góc độ tích cực, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp rà soát lại hệ thống kế toán, chứng minh sự tuân thủ pháp luật và nâng cao tính minh bạch trong hoạt động của mình. Để biến thách thức thành cơ hội, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược ứng phó phù hợp là vô cùng quan trọng. LUẬTSƯ.NET sẽ cùng bạn “giải mã” quy trình này và trang bị những kiến thức cần thiết để tự tin đối mặt.

1. Thế nào là thanh tra, kiểm tra thuế?

  • Kiểm tra thuế: Theo Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, đây là hoạt động thường xuyên của cơ quan thuế nhằm đánh giá tính đầy đủ, chính xác của thông tin, tài liệu trong hồ sơ thuế; đánh giá sự tuân thủ pháp luật về thuế của người nộp thuế. Kiểm tra thuế có thể được thực hiện tại trụ sở cơ quan thuế (qua hồ sơ) hoặc tại trụ sở người nộp thuế.
  • Thanh tra thuế: Là hoạt động kiểm tra, xác minh, đánh giá việc chấp hành pháp luật thuế, tính trung thực, chính xác của việc kê khai, nộp thuế đối với các trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật thuế, hoặc để giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng trong lĩnh vực thuế, hoặc theo yêu cầu của công tác quản lý thuế dựa trên kết quả phân loại rủi ro. Thanh tra thuế thường có phạm vi rộng hơn, phức tạp hơn và chỉ được thực hiện tại trụ sở người nộp thuế.
  • Hiểu đơn giản: Cả hai đều là hoạt động của cơ quan thuế để xem xét việc chấp hành nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp, nhưng thanh tra thường áp dụng cho các trường hợp có dấu hiệu rủi ro cao hơn hoặc phức tạp hơn kiểm tra.

2. Tại sao doanh nghiệp bị thanh tra, kiểm tra thuế?

Có nhiều lý do dẫn đến việc một doanh nghiệp được “chọn” để thanh tra, kiểm tra, bao gồm:

  • a) Kế hoạch hàng năm: Cơ quan thuế xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra dựa trên phân tích rủi ro từ dữ liệu quản lý thuế (ví dụ: doanh nghiệp có số thuế GTGT được hoàn lớn, có giao dịch liên kết phức tạp, lỗ liên tục nhiều năm, có tỷ suất lợi nhuận thấp bất thường so với ngành…).
  • b) Dấu hiệu vi phạm: Có thông tin, bằng chứng về dấu hiệu vi phạm pháp luật thuế (ví dụ: sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, kê khai sai chi phí…).
  • c) Theo chuyên đề: Thanh tra, kiểm tra theo các chuyên đề cụ thể do Tổng cục Thuế hoặc Cục Thuế chỉ đạo (ví dụ: chuyên đề về giá chuyển nhượng, hoàn thuế GTGT, thương mại điện tử…).
  • d) Trước hoàn thuế: Kiểm tra trước khi thực hiện hoàn thuế đối với các trường hợp thuộc diện kiểm tra trước hoàn thuế sau.
  • e) Giải thể, chấm dứt hoạt động: Kiểm tra quyết toán thuế khi doanh nghiệp làm thủ tục giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động.
  • f) Giải quyết khiếu nại, tố cáo: Thanh tra để làm rõ các nội dung khiếu nại, tố cáo liên quan đến nghĩa vụ thuế.

3. Quy trình thanh tra, kiểm tra thuế diễn ra thế nào?

Mặc dù có thể khác biệt đôi chút giữa thanh tra và kiểm tra, quy trình chung thường bao gồm các bước:

  • 3.1. Ban hành quyết định:

  • Cơ quan thuế ra Quyết định Thanh tra/Kiểm tra, trong đó nêu rõ đối tượng, phạm vi, nội dung, thời kỳ thanh tra/kiểm tra, thành phần đoàn và thời hạn tiến hành. Quyết định này phải được gửi cho doanh nghiệp trước khi tiến hành (thường là trước 3 ngày làm việc đối với kiểm tra và 15 ngày đối với thanh tra tại trụ sở NNT).

 

  • 3.2. Công bố quyết định:

  • Đoàn thanh tra/kiểm tra công bố Quyết định tại trụ sở doanh nghiệp.

 

  • 3.3. Thực hiện thanh tra/kiểm tra:

  • Đoàn tiến hành thu thập thông tin, kiểm tra sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ, báo cáo tài chính, hợp đồng kinh tế… Yêu cầu doanh nghiệp giải trình các vấn đề liên quan. Thời hạn thực hiện được ghi trong Quyết định (có thể gia hạn).

 

  • 3.4. Lập biên bản:

  • Kết thúc quá trình kiểm tra thực tế, đoàn sẽ lập Dự thảo Biên bản Thanh tra/Kiểm tra ghi nhận các nội dung đã kiểm tra, các sai phạm (nếu có) và các kiến nghị. Doanh nghiệp có quyền đọc, giải trình và ghi ý kiến bảo lưu (nếu không đồng ý) vào Biên bản trước khi ký.

 

  • 3.5. Ký biên bản chính thức:

  • Sau khi thống nhất (hoặc ghi nhận ý kiến bảo lưu), hai bên ký vào Biên bản chính thức.

 

  • 3.6. Ban hành kết luận/quyết định xử lý:

  • Dựa trên Biên bản, người có thẩm quyền của cơ quan thuế sẽ ban hành Kết luận Thanh tra hoặc Quyết định xử lý vi phạm hành chính về thuế (nếu có), trong đó nêu rõ số thuế truy thu, tiền chậm nộp, tiền phạt (nếu có).

 

  • 3.7. Thực hiện kết luận/quyết định:

  • Doanh nghiệp có nghĩa vụ chấp hành Kết luận/Quyết định xử lý. Trường hợp không đồng ý, doanh nghiệp có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện theo quy định pháp luật.

4. Doanh nghiệp cần Chuẩn bị gì trước “giờ G”?

Sự chuẩn bị tốt là yếu tố then chốt để quá trình thanh tra, kiểm tra diễn ra suôn sẻ và giảm thiểu rủi ro:

  • a) Hệ thống sổ sách, chứng từ “sạch sẽ”, khoa học:

    • Đảm bảo sổ sách kế toán được ghi chép đầy đủ, chính xác, kịp thời, khớp đúng với Báo cáo tài chính và Tờ khai thuế.
    • Lưu trữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ gốc (cả đầu vào và đầu ra), hợp đồng kinh tế, chứng từ thanh toán… một cách khoa học, dễ tra cứu theo từng năm, từng loại nghiệp vụ.
    • Đặc biệt chú trọng tính hợp pháp, hợp lệ của hóa đơn, chứng từ (đúng thông tin, không bị tẩy xóa…).

  • b) Rà soát các khu vực rủi ro cao:

    • Đối chiếu số liệu giữa sổ sách, tờ khai thuế (đặc biệt là thuế GTGT, TNDN) và Báo cáo tài chính.
    • Kiểm tra lại điều kiện ghi nhận chi phí được trừ (hóa đơn hợp lệ, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, tính liên quan đến hoạt động SXKD…).
    • Rà soát việc kê khai, lập hồ sơ giao dịch liên kết (nếu có).
    • Kiểm tra hồ sơ hoàn thuế GTGT (nếu có).

  • c) Chuẩn bị về nhân sự:

    • Chỉ định một hoặc một vài người có chuyên môn (kế toán trưởng, phụ trách tài chính) làm đầu mối liên lạc, làm việc trực tiếp và cung cấp hồ sơ, giải trình cho đoàn thanh tra/kiểm tra.
    • Phổ biến quy trình, quyền và nghĩa vụ cho các cá nhân liên quan trong doanh nghiệp.

  • d) Chuẩn bị về cơ sở vật chất:

    • Bố trí nơi làm việc phù hợp cho đoàn thanh tra/kiểm tra (nếu họ làm việc tại trụ sở doanh nghiệp).

  • e) Nắm vững quy định pháp luật:

    • Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp trong quá trình thanh tra, kiểm tra theo Luật Quản lý thuế.

5. Chiến lược ứng phó thông minh khi thanh tra “gõ cửa”

Khi nhận được Quyết định và trong suốt quá trình làm việc với đoàn:

  • Hợp tác & tôn trọng: Giữ thái độ chuyên nghiệp, cởi mở, trao đổi thẳng thắn nhưng vẫn bảo vệ quyền lợi DN.

  • Cung cấp hồ sơ kịp thời: Đầy đủ, đúng yêu cầu trong Quyết định, có biên bản giao nhận rõ ràng.

  • Giải trình rõ ràng: Mạch lạc, logic, có căn cứ pháp lý và chứng từ. Xin trả lời bằng văn bản nếu cần thêm thời gian.

  • Rà soát & bảo lưu: Đọc kỹ dự thảo/biên bản, bảo vệ quan điểm bằng chứng cứ, ghi ý kiến bảo lưu nếu cần và có cơ sở.

  • Tìm hỗ trợ pháp lý sớm: Chủ động tìm luật sư/chuyên gia tư vấn nếu vấn đề phức tạp, tiềm ẩn rủi ro cao

6. Lời khuyên từ LUẬTSƯ.NET

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Việc xây dựng một hệ thống quản trị tài chính – kế toán minh bạch, tuân thủ tốt pháp luật thuế ngay từ đầu là cách tốt nhất để giảm thiểu rủi ro và sự phiền hà khi bị thanh tra, kiểm tra. Hãy xem đây là dịp để “kiểm tra sức khỏe” tài chính và hoàn thiện hệ thống của mình.

Tuy nhiên, khi đối mặt với thanh tra, kiểm tra, sự chuẩn bị chu đáo và chiến lược ứng phó khôn ngoan sẽ giúp doanh nghiệp bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp. LUẬTSƯ.NET với đội ngũ luật sư và chuyên gia thuế giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng đồng hành, tư vấn và hỗ trợ doanh nghiệp trong suốt quá trình, từ khâu chuẩn bị đến giải trình, khiếu nại (nếu cần), đảm bảo bạn vượt qua kỳ thanh tra, kiểm tra một cách hiệu quả và an toàn nhất.

LUẬTSƯ.NET với kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực tư vấn thuế và GDLK, sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng hệ thống quản lý GCN hiệu quả, tuân thủ pháp luật và giảm thiểu tối đa các rủi ro tiềm ẩn.

LUẬTSƯ.NET CHUYÊN TƯ VẤN VÀ CUNG CẤP CÁC DỊCH VỤ SAU:

Địa chỉ, số điện thoại Luật sư giỏi TP.HCM

Nếu bạn cần hỗ trợ trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng cho vay tài sản, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp.

LUẬTSƯ.NET – LUẬT SƯ GIỎI TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0364919191 – 0919989876
📍 Địa chỉ: Số 11 Đường Số 7, KDC CityLand Park Hills, Phường 10, Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
🌐 Website: www.luậtsư.net
📧 Email: tuvanmienphi@luậtsư.net

“Chọn chúng tôi, chọn giải pháp pháp lý hiệu quả nhất!

Tại sao chọn LUẬTSƯ.NET?

  1. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm: Chúng tôi đã xử lý thành công hàng trăm vụ tranh chấp nợ khó đòi, từ cá nhân đến doanh nghiệp.
  2. Tư vấn toàn diện: Hỗ trợ khách hàng từ giai đoạn tư vấn ban đầu đến khi thi hành án.
  3. Chi phí minh bạch: Cam kết chi phí dịch vụ hợp lý, rõ ràng, không phát sinh.
  4. Thời gian giải quyết nhanh chóng: Luật sư của chúng tôi luôn đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu và tối ưu hóa thời gian xử lý vụ việc.

Đăng ký thành lập doanh nghiệp trọn gói giá rẻ chỉ 599k: https://dangkykinhdoanh.top/

Xem thêm:
Nhãn hiệu – Nền móng vững chãi cho doanh nghiệp thành công
M&A và Tập trung kinh tế – Khi nào doanh nghiệp bắt buộc phải thông báo?
TẠI SAO ĐĂNG KÝ KIỂU DÁNG CÔNG NGHIỆP LÀ BƯỚC ĐI CHIẾN LƯỢC?
>>>>>>Bảo vệ thiết kế sản phẩm – Quy trình đăng ký kiểu dáng công nghiệp A-Z
Hiểu đúng về Cạnh tranh không lành theo Pháp luật Việt Nam
HOÀN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG – “MỞ KHÓA” DÒNG TIỀN HAY “MÊ CUNG” THỦ TỤC PHÁP LÝ?
Giao dịch liên kết & Giá chuyển nhượng – ‘Mắt bão’ rủi ro thuế – Làm sao để quản lý hiệu quả

Bài viết liên quan
Trợ cấp mất việc làm – “Phao cứu sinh” khi doanh nghiệp tái cấu trúc? Khi nào bạn được nhận?
21 Th5, 2025
Trợ cấp thôi việc – “Tấm vé an toàn” khi chia tay doanh nghiệp? Điều kiện, cách tính và thời hạn chi trả bạn cần biết!
21 Th5, 2025
Chấm dứt HĐLĐ trái luật – “Trái đắng” nào chờ đợi NLĐ & Doanh nghiệp?
19 Th5, 2025
Call Now Button