Phải làm gì khi bị lừa đảo qua mạng xã hội?

Ngày nay, việc sử dụng mạng xã hội diễn ra ngày càng phổ biến. Bởi nó giúp ích rất nhiều cho công việc, học tập và cuộc sống của mỗi người. Tuy nhiên bên cạnh những lợi ích mà mạng xã hội mang lại thì nó cũng có những hệ lụy nhất định. Trong đó, đáng chú ý nhất là những hành vi lừa đảo qua mạng xã hội diễn ra ngày càng tinh vi. Vậy khi bị lừa đảo qua mạng xã hộ như zalo, facebook, tiktok… bạn cần phải làm gì?

Bài viết này sẽ giúp bạn đưa ra những cách thức giải quyết nếu bạn bị lừa đảo qua mạng xã hội.

1. Nguyên nhân khiến nhiều người bị lừa đảo qua mạng xã hội

Có rất nhiều nguyên nhân khiến nhiều người bị lừa đảo qua mạng xã hội, dưới đây là những nguyên nhân cụ thể

Thiếu kiến thức về an toàn mạng

• Không nhận diện được dấu hiệu lừa đảo: Tin vào tin nhắn trúng thưởng, tuyển dụng việc nhẹ lương cao, cho vay không cần thế chấp…; không biết kiểm tra tài khoản giả mạo, đường link độc hại.
• Không bảo vệ thông tin cá nhân: Công khai CCCD, số điện thoại, tài khoản ngân hàng trên Facebook, Zalo; để lộ mật khẩu, mã OTP khi bị dụ dỗ hoặc gửi qua tin nhắn.
• Không kiểm tra nguồn tin: Tin vào tin nhắn giả mạo từ ngân hàng, người thân mà không xác minh. Không kiểm tra kỹ trước khi mua hàng online, đầu tư tài chính…

Tâm lý ham rẻ, lợi nhuận cao

• Mua hàng giá rẻ bất thường: Tin vào các shop online bán điện thoại, laptop, hàng hiệu giá rẻ…chuyển khoản trước mà không kiểm tra uy tín người bán.
• Bị lôi kéo vào các mô hình đầu tư ảo: Bị dụ dỗ đầu tư tiền ảo, đa cấp tài chính, cá cược online với cam kết lợi nhuận “khủng” mà không biết rằng các sàn giao dịch này có thể là lừa đảo và biến mất sau khi nhận tiền.
• Tin vào “việc nhẹ, lương cao”: Bị dụ dỗ làm các công việc như “cày đơn hàng, like dạo kiếm tiền”, nhưng thực chất là lừa đảo nạp tiền, chấp nhận đóng phí “bảo hiểm công việc” hoặc “tiền đặt cọc”, sau đó bị mất trắng.

Quá dễ dàng tin tưởng vào người lạ

• Bị lừa đảo tình cảm (Romance Scam): Kẻ lừa đảo giả danh làm từ thiện, thiện nguyện, đưa những thông tin giả mạo về thiên tai, lũ lụt hay những hoàn cảnh khó khăn… lên mạng xã hội với nhu cầu cần các mạnh thường quân giúp đỡ để khi nhận được tiền chuyển khoản thì “biến mất”.
• Giả danh người thân, bạn bè để mượn tiền: Kẻ lừa đảo hack tài khoản Facebook/Zalo…sau đó mạo danh nhắn tin vay tiền, cố tình không gọi điện xác nhận trước khi chuyển tiền.
• Bị giả danh công an, ngân hàng: Nhận được cuộc gọi thông báo “có liên quan đến xử phạt hành chính”, “tài khoản bị hack”, “có khoản nợ chưa trả” và bị yêu cầu cung cấp thông tin hoặc chuyển tiền để giải quyết.

Công nghệ lừa đảo ngày càng tinh vi

• Tạo website, fanpage giả mạo: Làm giả giao diện ngân hàng, ví điện tử, trang mua sắm để đánh cắp thông tin đăng nhập.
•  Giả giọng, giả mặt người thân: Dùng trí tuệ nhân tạo (AI) để giả giọng nói, hình ảnh, video của người thân rồi gọi điện vay tiền.
• Dùng SMS giả mạo ngân hàng: Gửi tin nhắn SMS có chứa link giả giống hệt ngân hàng để đánh cắp tài khoản.

2. Những điều cần làm khi bị lừa đảo qua mạng xã hội

Ngay lập tức xử lý để giảm thiệt hại

Cần kiểm tra và ngăn chặn giao dịch

• Nếu đã chuyển tiền, liên hệ ngay với ngân hàng để yêu cầu phong tỏa tài khoản nhận tiền.
• Nếu cung cấp mã OTP, thông tin tài khoản, cần đổi mật khẩu ngay và báo ngân hàng khóa tài khoản nếu nghi ngờ bị đánh cắp dữ liệu.

Ngắt liên lạc với kẻ lừa đảo

• Không tiếp tục trao đổi hoặc làm theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo.
• Chặn tài khoản mạng xã hội hoặc số điện thoại của chúng.

Thu thập bằng chứng

• Lưu lại tin nhắn, hình ảnh, số điện thoại, số tài khoản ngân hàng, link trang web giả mạo của kẻ lừa đảo.
• Chụp ảnh màn hình các giao dịch chuyển tiền, tin nhắn hoặc cuộc gọi có liên quan.

Trình báo cơ quan chức năng

Báo Công An

• Trình báo tại Công an Phường/Xã nơi bạn sinh sống hoặc liên hệ Cục An ninh mạng & Phòng chống tội phạm công nghệ cao (A05 – Bộ Công an) theo số 069.234.8560.

Báo ngân hàng

• Gọi đến tổng đài ngân hàng của bạn và ngân hàng nhận tiền để yêu cầu phong tỏa tài khoản kẻ lừa đảo. Cung cấp đầy đủ số tài khoản, nội dung chuyển khoản và bằng chứng cho ngân hàng.

Báo cáo trên Cổng thông tin điện tử

• Tố giác tội phạm qua website https://canhbao.ncsc.gov.vn/ của Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia.

Báo cáo với Facebook/Zalo/TikTok:

• Báo cáo tài khoản giả mạo hoặc lừa đảo trực tiếp trên nền tảng để họ xử lý.

Cảnh báo cộng đồng

• Chia sẻ câu chuyện của bạn trên mạng xã hội để cảnh báo người khác.
• Tham gia các hội nhóm chống lừa đảo để cập nhật thông tin mới về các chiêu trò lừa đảo.
• Cẩn trọng hơn trong tương lai, không dễ dàng cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền cho người lạ.

Xem thêm:

Các tội danh liên quan đến lừa đảo qua mạng hiện nay

Các hình thức lừa đảo qua mạng và cách thức phòng tránh