Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản: Cấu thành và chế tài xử lý

1. Khái niệm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Có thể hiểu rằng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi một cá nhân dùng thủ đoạn khiến người khác tin tưởng và tự nguyện giao tài sản, sau đó chiếm đoạt tài sản đó một cách phạm pháp.

Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là một trong các tội xâm phạm sở hữu được quy định tại BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung.

2. Yếu tố cấu thành tội phạm

Các yếu tố cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo pháp luật hình sự như sau:

• Chủ thể

  • Người từ đủ 16 tuổi trở lên thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản chịu trách nhiệm hình sự.

Theo quy định pháp luật hình sự, tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản không thuộc các tội mà người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm.

• Mặt khách thể

  • Hành vi xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức.

• Mặt khách quan

  • Hành vi phạm tội: Dùng thủ đoạn gian dối để người khác tin tưởng và tự nguyện giao tài sản.
  • Hậu quả: Người phạm tội chiếm đoạt được tài sản của người bị hại.
  • Mối quan hệ nhân quả: Hành vi gian dối là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chiếm đoạt tài sản.

• Mặt chủ quan

  • Thực hiện do lỗi cố ý trực tiếp.
  • Nhận thức rõ hành vi của mình là gian dối và vi phạm pháp luật.

3. Các chế tài, mức hình phạt xử lý

Khung hình phạt cơ bản

• Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm nếu chiếm đoạt từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng:
  • Đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn vi phạm.
  • Chưa được xoá án tích mà còn vi phạm đối với các tội:
    • Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
    • Tội cướp tài sản.
    • Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản.
    • Tội cưỡng đoạt tài sản.
    • Tội cướp giật tài sản.
    • Tội công nhiên chiếm đoạt tài sản.
    • Tội trộm cắp tài sản.
    • Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
    • Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
  • Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
  • Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình.

Khung hình phạt tăng nặng

• Phạt từ từ 02 năm đến 07 năm:
  • Có tổ chức.
  • Có tính chất chuyên nghiệp.
  • Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng.
  • Tái phạm nguy hiểm.
  • Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức.
  • Dùng thủ đoạn xảo quyệt.
• Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
  • Chiếm đoạt tài sản trị giá trừ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
  • Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
• Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc chung thân:
• • Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên.
  • Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.

Hình phạt bổ sung

• Bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.
• Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
• Tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

4. Một số vấn đề thực tiễn trong xử lý tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Thứ nhất, xác định hành vi gian dối

Theo đó, hành vi gian đối được xem là một trong những yếu tố cốt lõi để cấu thành tội lừa đảo. Tuy nhiên cần có bằng chứng về hành vi gian dối của tội phạm trước khi nạn nhân tự nguyện giao tài sản.

Thứ hai, xác định trị giá tài sản

Việc xác định giá trị tài sản bị chiếm đoạt là căn cứ quan trọng để định khung hình phạt.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc xác định giá trị này gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với các loại tài sản không có giá trị thị trường rõ ràng, hoặc các tài sản ảo trên không gian mạng.

Thứ ba, phân biệt với các tội danh khác

Tội này cần phân biệt với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và tội trộm cắp tài sản.

Thứ tư, xử lý tội phạm công nghệ cao

Trong thời đại công nghệ số, những vụ lừa đảo qua các trang mạng xã hội ngày càng tăng. Điều này đòi hỏi cơ quan chức năng áp dụng những biện pháp nghiệp vụ, chuyên môn cao để điều tra những vụ án lừa đảo bằng công nghệ cao.

Kết luận

Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền sở hữu tài sản của cá nhân, tổ chức. Việc xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật là cần thiết để răn đe và phòng ngừa tội phạm. Đồng thời, mỗi cá nhân cần nâng cao cảnh giác trước các hành vi lừa đảo để bảo vệ tài sản của mình.

 Xem thêm

Cảnh giác chiêu trò lừa đảo bán đất “ảo” tinh vi: Mất trắng 500 triệu tiền đặt cọc vì tin lời “cò đất” rởm

Các tội danh liên quan đến lừa đảo qua mạng hiện nay

Luật sư tư vấn lấy lại tiền bị lừa đảo miễn phí