1. Thừa kế theo di chúc được quy định thế nào?
Căn cứ Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Do đó, thừa kế theo di chúc là hình thức thừa kế mà người để lại di sản (người lập di chúc) chủ động định đoạt tài sản của mình cho cá nhân hoặc tổ chức theo ý muốn trước khi qua đời.
2. Quyền thừa kế theo di chúc của con nuôi
Tại khoản 3 Điều 3 Luật nuôi con nuôi 2010, con nuôi hợp pháp là việc được nhận làm con nuôi và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký. Căn cứ tại Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015, con nuôi có quyền thừa kế di sản của cha nuôi, mẹ nuôi.
Con nuôi có quyền hưởng thừa kế theo di chúc sau:
+ Người lập di chúc chỉ định con nuôi là người thừa kế trong nội dung di chúc.
+ Nếu di chúc hợp pháp và có giá trị pháp lý, con nuôi có quyền hưởng mà không bị hạn chế.
Trường hợp con nuôi không có trong di chúc
Con nuôi vẫn được quyền hưởng một phần di sản theo diện thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc, nếu:
- Là con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng.
- Là con thành niên mà không có khả năng lao động.
3. Quyền thừa kế theo di chúc của con riêng
Con riêng là con ruột của một bên vợ hoặc chồng trong quan hệ hôn nhân.
Nếu di chúc chỉ định con riêng là người thừa kế, con riêng được hưởng di sản theo đúng nội dung di chúc. Đồng thời khi di chúc được xác định hợp pháp, các bên khác không thể tước quyền thừa kế của con riêng.
Trường hợp con riêng không có trong di chúc
Nếu không được chỉ định là người thừa kế theo nội dung di chúc của người lập, con riêng có thể mất quyền thừa kế. Tuy nhiên, nếu con riêng có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng với bố dượng, mẹ kế nhau cha con hay mẹ con thì có quyền được thừa kế theo Điều 654 Bộ luật Dân sự 2015.
Trường hợp tranh chấp thừa kế
Nếu có tranh chấp về quyền thừa kế giữa con nuôi, con riêng và các đồng thừa kế khác, có thể yêu cầu tòa án giải quyết. Các trường hợp phổ biến gồm:
- Di chúc bị vô hiệu: Không đáp ứng điều kiện pháp lý hoặc có dấu hiệu bị ép buộc, lừa dối.
- Người bị truất quyền thừa kế: Ví dụ như người ngược đãi, bỏ rơi cha mẹ, con cái nhưng vẫn muốn hưởng di sản.
- Con riêng không được hưởng thừa kế dù có công nuôi dưỡng cha dượng/mẹ kế
So sánh quyền thừa kế của con nuôi và con riêng theo di chúc
| Tiêu chí | Con nuôi | Con riêng |
| Có quyền hưởng thừa kế theo di chúc | Có, nếu được chỉ định trong di chúc | Có, nếu được chỉ định trong di chúc |
| Có quyền thừa kế bắt buộc (nếu không có trong di chúc) | Nếu là con chưa thành niên hoặc mất khả năng lao động | Chỉ khi có công nuôi dưỡng, chăm sóc lâu dài |
| Có quyền thừa kế theo pháp luật (nếu không có di chúc) | Hưởng thừa kế như con ruột | Trừ khi chứng minh quan hệ nuôi dưỡng thực tế |
| Cần có quan hệ nuôi dưỡng hợp pháp | Cần có quyết định nhận con nuôi hợp pháp | Không cần, chỉ cần là con ruột của một bên |
Kết luận
Trong quan hệ thừa kế, con nuôi và con riêng đều có những quyền lợi nhất định khi được đề cập trong di chúc hoặc theo quy định của pháp luật. Do đó, để tránh những tranh chấp trong quan hệ thừa kế, người lập di chúc hoặc những người có liên quan nên nắm bắt và tuân thủ đúng những quy định pháp luật.
Xem thêm
Thừa kế theo pháp luật và các quy định hiện hành
Di chúc miệng và di chúc tay: Khi nào có giá trị pháp lý?
